چکیده
سازمان‌هاي تجاري براساس اهداف خود بر پايه مجموعه‌اي از فرايندهاي کسب و کار شکل مي‌گيرند. اما اين فرايندها به مرور زمان و با رشد سازمان پيچيده‌تر مي‌شوند، در نتيجه مديريت فرايندها و نظارت بر عملکرد سازمان‌ها به فناوري‌هاي ويژه‌اي نياز دارند. مديريت فرايند کسب و کار از موضوعاتي است که به کمک متدها و روش‌هاي متنوع، امکان مديريت بر فرايندها و عملکرد سازمان را به بهترين نحو ممکن فراهم مي‌سازد. شناخت فرايند و طراحي آن بر پايه نيازمندي‌ها، مدلسازي فرايند و در نهايت پياده‌سازي يک سيستم اطلاعاتي براي کنترل و مکانيزه نمودن فرايند امر ضروري است. در بسياري از سيستم‌ها، پياده‌سازي فرايندها در قالب سرويس‌هايي در نظر گرفته مي‌شوند که تحت پوشش معماري سرويس‌گرا قرار گيرند لذا ما در اينجا معماري سرويس‌گرا را به عنوان چارچوب استاندارد که سرويس‌ها در آن ساخته، استقرار و مديريت مي‌شوند و هدفش افزايش چابکي زيرساخت‌هاي فناوري اطلاعات در جهت واکنش سريع به تغييرات نيازمندي‌هاي کسب و کار مي‌باشد، مي‌دانيم و نيز آن را به عنوان يک پل ارتباطي بين کسب و کار و فناوري فرض مي‌کنيم که به کمک مجموعه‌اي از سرويس‌هاي مبتني بر فناوري مشخص مي‌گردند.
با توجه به ماهيت مديريت فرايند کسب و کار و معماري سرويس‌گرا که هر دو رويکردي کسب و کار با ديد فناوري دارند مي‌توانند مکمل يکديگر باشند زيرا مديريت فرايند کسب و کار درک عميقي از فرايندها را ايجاد مي‌کند و تشخيص چه اجزايي از برنامه‌هاي کاربردي در مهندسي مجدد مي‌توانند در معماري سرويس‌گرا قرار گيرند را به عهده دارد. همچنين تکنولوژي‌هاي مطرح در مديريت فرايند کسب و کار مي‌توانند هماهنگ‌سازي اجراي فرايندها را از طريق سرويس‌هاي معماري سرويس‌گرا انجام دهند.
البته از سوي ديگر،فشارهاي هزينه و رقابت بين سازماني باعث شده است که سازمان‌ها به سمت ايجاد مديريت فرايندهاي کسب و کار ساده و سازگار با توان بالا حرکت کنند. لذا فرايندهاي سازماني به منظور توسعه و به جاي کاغذبازي به سوي راه‌حل‌هاي يکپارچه جامع که عمليات مدلسازي، شبيه‌سازي، پايش و طراحي مجدد فرايندها را انجام مي‌دهند، در حال حرکت هستند و لازمه عملياتي شدن اين فرايندها، برنامه‌هاي کاربردي با ماهيت سرويس‌گرا مي‌باشند. معماري سرويس‌گرا و مديريت فرايند کسب و کار مي‌توانند مستقل از يکديگر باشند اما با تعاريف فوق، اين دو مکمل و تغذيه‌کننده يکديگرند تا نتايج بهتري از مزاياي آن دو گرفته شود. زيرا اگر معماري سرويس‌گرا به تنهايي در سازمان تجاري به کار گرفته شود آنگاه سرويس‌هايش توانايي بهبود و بهينه‌سازي دائمي نيازهاي آن سازمان را نخواهند داشت بدين منظور مديريت فرايند کسب و کار به دليل اهميتش مي‌تواند فرايندهاي کسب و کار را بهبود دهد تا اين امر موجب تسهيل بهينه‌سازي سرويس‌ها گردد. اگر مديريت فرايند کسب و کار در سازمان به تنهايي به کار گرفته شود نمي‌توان سازمان را توسعه داد زيرا معماري سرويس‌گرا پياده‌سازي فرايندهاي طراحي شده را در سطح سازمان ساده مي‌نمايد و نقش حياتي را در سازمان تجاري مي‌تواند بازي کند. پس اين دو، دو طرف سکه هستند که در يک سمت معماري سرويس‌گرا مسير را براي رشد مديريت فرايند کسب و کار هموار و در سمت ديگر مديريت فرايند کسب و کار راه را براي رشد معماري سرويس‌گرا باز مي‌کند.
در اين تحقيق از چرخه عمر معماري سرويس‌گرا و مديريت فرايند کسب و کار و لايه‌هاي درگير ارتباطي آنان براي ارائه يک مدل يکپارچه استفاده مي‌شود. نتايج اين رهيافت مي‌تواند بر مديريت فرايند کسب و کار و معماري سرويس‌گرا اثرگذار باشد و قابليت‌هاي اين دو را شفاف‌تر نمايد و جهتي را براي ايجاد سامانه‌هاي مديريت فرايند کسب و کار با ايده سرويس‌گرا گشايش دهد. براي ارائه اين مدل يکپارچه ابزارها، پلتفرم‌ها، متدولوژي‌هاي مديريت فرايند کسب و کار و معماري سرويس‌گرا مورد بررسي قرار مي‌گيرد و سپس براي ارزيابي مدل يکپارچه يک مطالعه موردي را در نظر مي‌گيريم.
کلمات کليدي:
کسب و کار، فرايند، مديريت فرايند کسب و کار، معماري سرويس‌گرا، فرايند کاوي، مهندسي مجدد فرايند کسب و کار، اتصال سست، معماري سازماني، پايش و مانيتورينگ.
فهرست مطالب
مقدمه
فصل اول
تعریف معماری سر ویس گرا
مفاهیم اصلی در معماری سرویس گرا
اصطلاحات رایج در معماری سرویس گرا .
فراهم کننده سرویس
درخواست کننده سرویس
موقعیت یاب سرویس
واسط سرویس ..
هم نواسازی و هم خوانی
UDDI
WSDL
SOAP
یکپارچه سازی سیستم های سازمان و تعامل پذیری بین سازمانی به کمک معماری سرویس گرا
الف- یکپارچه سازی سیستم های اطلاعاتی
ب – یکپارچگی اتوماسیون فرایندها سازمان در قالب هم نواسازی
ج- تعامل پذیری بین سازمانی .
چرخه حیات معماری سرویس گرا
مرحله مدل سازی
مرحله مونتاژ
مرحله استقرار
مرحله مدیریت
مرحله حاکمیت و پردازش ها
خصوصیات اساسی جهت استفاده بهینه از سرویس ها و فواید وضرورت معماری سرویس گرا
قابلیت استفاده مجدد
اتصال سست سرویس ها
پنهان سازی پیاده سازی داخلی
قابلیت ترکیب پذیری
خودمختاری سرویس ها
قابلیت شناسایی و کشف
مزایای معماری سرویس گرا از نگاه کسب و کار
مزایای معماری سرویس گرا از نگاه فناوری اطلاعات
مدیریت فرایند کسب و کار
نگاهی به مدیریت فرایند کسب و کار
فرایندهای فردی
فرایندهای فردی نیمه ساخت یافته
فرایندهای سیستمی ساختارمند
فرایندهای تثبیت شده
چرخه حیات مدیریت فرایند کسب و کار
مرحله طراحی و مدلسازی
مرحله پیاده سازی و استقرار
مرحله ارزیابی و مدیریت
مرحله بهبود و توسعه
سیستم مدیریت فرایند کسب و کار BPMS
خلاصه
فصل دوم
بررسی نظریه های مختلف در زمینه ادغام BPM و SOA
مدیریت فرایند کسب و کار و معماری سرویس گرا مکمل یکدیگرند ..
معرفی چند متدولوژی معماری سرویس گرا و مدیریت فرایند کسب و کار
متدولوژی SOAD (IBM Service Oriented Analysis and Design)
تشریح فرایند SOAD
گام 1 - شناسایی و تعریف سرویس ها
گام 2- طبقه بندی و ترکیب سرویس ها
گام 3 – مدل کردن جنبه های سرویس ها
متدولوژی SOMA (IBM Service Oriented Modeling and Architecture)
لایه سیستم های عملیاتی (Operational System)
لایه مولفه های سازمانی (Enterprise Components Layer)
لایه سرویس (service Layer)
لایه فرایند حرفه (Business Process Composition or Choreograph Layer)
لایه نمایش (Access or Presentation Layer)
لایه جامعیت (Integration Layer) ..لایه کیفیت خدمات (QoS Layer)
تشریح فرایند SOMA
فاز مدلسازی کسب و کار و دگرگونی (Business Modeling and Transformation Phase)
فاز مدیریت راه حل ها (Solutions Management Phase)
فاز شناسایی سرویس ها ( Service Identification Phase)
فاز تعریف سرویس ها (Service Realization Phase)
فاز پیاده سازی، استقرار ، نظارت و نگهداری سرویس ها (Implementation and Deployment Monitoring and Management Phase
سایر متدولوژی ها سرویس گرا
متدولوژی SOAF (Service Oriented Architecture Framework )
متدولوژی RQ ( SOA Repeatable Quality)
متدولوژی Steve Jones Service Architecture
متدولوژی Papazoglou ..
متدولوژی BPMN to BPEL
معرفی چهارچوب ها، استراتژی ها ، تکنولوژی ها و پلتفرم ها در زمینه ترکیب مدیریت فرایند کسب و کار و معماری سرویس گرا
استراتژی و پلتفرم CA
رویکرد توسعه محرک مدل SOA
معرفیTele logic بعنوان ناشر Tau3.0 برای توسعه محرک مدل معماری سرویس گرا
معرفی Men Dix
پلتفرم Virtual Machine Semantion SOA
سند اطلاعاتی فرایند همکاری CPID
SOA-CS
Federation Server 1.1
Semantion Federation Manager 1.1
Semantion Registry and Repository 3.1
Collaborative Process Flow Controller 1.1
Process Flow Manager 1.1
Event Manager Activity Manager 1.1
Decision Manager 1.1
(SSF 1.0)Semantion SOA Framework
سازنده مدل فرایند کسب و کار eClarus برای معماران SOA
امکانات و قابلیت های کلیدی eClarus
مدل چهار قلوی معماری سرویس گرای Agile Path
پلتفرم IDS Scheer 's ARIS
رویکرد مدلسازی یکپارچه RDF
سامانه های یکپارچه مدیریت فرایند کسب و کار و معماری سرویس گرا
سامانه یکپارچه Oracle
سامانه معماری سرویس گرای Oracle .
سامانه مدیریت فرایند کسب و کار Oracle
سامانه تحلیل فرایند کسب و کار Oracle
مانیتورینگ فعالیت کسب و کار Oracle
مدیر فرایندBPEL Oracle
سامانه یکپارچه IBM Web Sphere
IBM Web Sphere Business Modeler v6.0
Web Sphere Business Monitor v6.0
Web Sphere Integration Developer v 6.0
Web Sphere Process Server v6.0
سامانه یکپارچه مایکروسافت
سرویس دهنده تعاملی
سرویس دهنده فرایند
مدل توسعه
Office Share Point Server 2007
Biz Talk Server 2006
الف – یکپارچه سازی سیستم های اطلاعاتی
ب . اتوماسیون فرایندهای سازمان در قالب هم نواسازی
ج – تعامل پذیری بین سازمانی
خلاصه
فصل سوم
هدف از حرکت به سوی معماری یا مدل پیشنهادی
معرفی معماری یا مدل پیشنهادی
معرفی چرخه عمر معماری یا مدل پیشنهادی
معرفی لایه های معماری یا مدل پیشنهادی
شرح کامل فازهای معماری یا مدل پیشنهادی
فازهای تعریف و شبیه سازی معماری فرایند کسب و کار گرا
گام های دخیل از دیدگاه مدیریت فرایند کسب و کار
مدلسازی سنجش های کسب و کار
گام های دخیل از دیدگاه معماری سرویس گرا
طراحی سرویس گرایی ...
فاز اجرای معماری فرایند کسب و کار گرا
فازهای پایش و بهینه سازی معماری فرایند کسب و کارگرا
گام پایش و بهبود فرایندهای کسب و کار از دیدگاه مدیریت فرایند کسب و کار
گام مدیریت و انتشار و دیده بانی سرویس ها از دیدگاه معماری سرویس گرا
کاربرد معماری محرک مدل د راین معماری یا مدل پیشنهادی
طبقه بندی لایه های معماری پیشنهادی درون MDA
خلاصه فصل چهارم:حوزه مطالعه موردی
مقدمه ای بر پلتفرم ARIS
چرخه عمر پلتفرم ARIS
ویژگی های چارچوب پلتفرم ARIS
مجموعه محصولات پلتفرم ARIS
فرایندهای کسب و کار بازاریابی
مدل های مفصل شده
نظر اجمالی مدل ها
فرایندهای کسب و کار برنامه ریزی تولید و برنامه ریزی تهیه
برنامه ریزی محرک مصرف
برنامه ریزی مبتنی بر بازار
فرایندهای کسب و کار فروش
ارزیابی تحلیل و آنالیز مدل های فرایند کسب و کار
خلاصه
فصل پنجم: نتيجه‌گيري
خلاصه تحقیق
نتایج تحقیق
محدودیت در زوایای پوشش داده نشده .
اقدامات آتی
منابع
فهرست شکلها
شکل 1-1: تفاوت میان هم نواسازی و هم خوانی در هدایت کننده مرکزی است
شکل 2-1: رهیافت اتصال نقطه به نقطه برای ارتباط بین سیستم های اطلاعاتی سازمان
شکل 3-1: رهیافت مترجم مرکزی برای ارتباط بین سیستم های اطلاعاتی سازمان
شکل 4-1: پیاده سازی فرایندهای حرفه به کمک موتور فرایندی Biz Talk مبتنی بر معماری سرویس‌گرا .
شکل 5-1: تعامل پذیری بین سازمانی/ کشوری به کمک وب سرویس های مبتنی بر معماری سرویس‌گرا.
شکل 6-1: چرخه حیات SOA
شکل 7-1: مدیرت فرایند کسب و کار
شکل 8-1: تفاوت سیستم مدیریت فرایند کسب و کار و سیستم مدیریت گردش کار
شکل 9-1: چرخه حیات BPM
شکل 1-2: فرایند SOAD
شکل 2-2 : فرایند SOMA نگارش 2004
شکل 3-2: توالی انجام فعالیت ها در SOMA
شکل 4-2: معماری پیشنهادی SOMA
شکل 5-2: نقش های فراهم کنندهو مصرف کننده سرویس ها و فعالیت هایی مرتبط با آنها شکل 6-2 : مدل اطلاعاتی سطح بالای SOA
شکل 7-2 : پلتفرم SOA-Vm
شکل 8-2 : معماری SBP
شکل 9-2 : مدل چهار قلویAgile Path^s SOA
شکل 10-2 : مدل چارقلوی SOA معماری ارجاعی معماری سرویس گرا را تحت نفوذ قرار می دهد
شکل 11-2 : بکاربردن مدل چهارقلوی SOA برای شناسایی سرویس کاندید
شکل 12-2: چرخه عمر پلتفرم ARIS
شکل 13-2: چارچوب اجزای پلتفرم ARIS
شکل 14-2: نمونه سرویس ها
شکل 15-2: پلتفرم مستقل از ساختار مدل RDF
شکل 16 -2: جایگزین سیستم با مدلهای سرویس
شکل 17-2 : الگوی ارتباط بین use caseها ،سرویس ها و فرایندها
شکل 18-2 : نگاه SOA از دنیای IT مطابق با Oracle
شکل 19-2 : استانداردهای سامانه معماری سرویس گرای Oracle
شکل 20-2 : سامانه مدیریت فرایند کسب و کار Oracle
شکل 21-2: سامانه تحلیل فرایند کسب و کار Oracle
شکل 22-2:Oracle BAM
شکل 23-2: راه حل های مدیریت فرایند کسب و کار IBM WebSphere ، پیاده سازی ممارستی از ارتباط BPM- SOA
شکل 24-2: نگاشت کامپوننت های سامانه IBM WebSphere به چرخه عمر فرایند BPMS
شکل 25-2 : عملکرد بلوک های Web Sphere Process Server
شکل 26-2 : ساختن راه حل یکپارچه فرایند از طریق سامانه IBM Web Sphere
شکل 27-2: معماری مفهومی سیستم مدیریت فرایند کیب و کار میکروسافت
شکل 28-2 :اجزاء سیستم مدیریت فرایند کسب و کار مایکروسافت
شکل 29-2: یکپارچگی سیستم های اطلاعاتی سامان با کمک ارسال/دریافت پیام
شکل 30-2 : یکپارچگی سیستم های اطلاعاتی سازمان در قالب اتوماسیون فرایندهای حرفه
شکل 31-2: قابلیت تعامل BizTalk با سیستم های اطلاعاتی دیگر سازمان ها
شکل 1-3: چرخه عمر معماری سرویس¬گرا
شکل 2-3: چرخه عمر مدیریت فرایند کسب و کار
شکل 3-3: چرخه عمر معماری/مدل پیشنهادی BPOA
شکل 4-3: ارتباط بین BPM وSOA از دیدگاه اول
شکل 5-3: ارتباط لایه کسب و کار ولایه سرویس
شکل 6-3: رابطه بین BPM و SOA از دیدگاه معماری BPOA
شکل 7-3: معرفی لایه ها در ارتباط بین BPM و SOA
شکل 8-3: مفسران MDA بر مدل های نرم افزاری PIM و PSM تمرکز دارند و دیدگاه کامل کسب وکار را مدیریت نمی‌کنند
شکل 9-3: گردش کار و مراحل اصلی توسعه نرم افزار براساس نیاز کسب و کار
شکل 10-3: دیاگرام گردش کار با فعالیت های اصلی از گام 1.2
شکل 11-3: دیاگرام گردش کار با فعالیت های اصلی از گام 1.3
شکل 12-3: دیاگرام گردش کار با فعالیت های اصلی از گام 2.2
شکل 13-3: دیاگرام گردش کار فعالیت های اصلی از گام2.3
شکل 14-3: طبقه بندی لایه ها درون چشم انداز MDA
شکل 32-4: جایگاه ARIS با مفهوم چرخه عمر و مفهوم دید
شکل 33-4: چرخه عمر ARIS
شکل 34-4: سلسله مراتبی سرویس های کسب و کار بر اساس سلسله مراتبی فرایندهای کسب و کار
شکل 35-4: چارچوب های فرایند کسب و کار ARIS
شکل 36-4: چارت سازمانی نمایشگاه عمومی اتومبیل
شکل 37-4: مدلسازی داده های فروش
شکل 38-4:نمودار ساختاریافته روش دانستن فروش
شکل 39-4: نمودارساختاریافته روش دانستن فروش
شکل 40-4: هسته فرایندهای کسب و کار نمایشگاه عمومی اتومبیل
شکل 41-4: سناریو کسب و کار نمایشگاه اتومبیل
شکل 42-4: درخواست ارسال با پست
شکل 43-4: بررسی صحت تماس با فرد
شکل 44-4: پیگیری بازدید از نمایشگاه .
شکل 45-4:درخت واره وظایف بازاریابی عملی و مؤثر
شکل 46-4: درخت واره وظایف بازاریابی استراتژیک
شکل 47-4: مدل فرایند رویداد برنامه ریزی محرک مصرف
شکل 48-4: مدل فرایند رویداد برنامه ریزی مبتنی بر بازار
شکل 49-4: مدل فرایند رویداد پردازش تحقیق و استعلام مشتری
شکل 50-4: مدل رویداد پردازش پیشنهاد و درخواست مشتری
شکل 51-4: مدل اتوماسیون های فرایند فروش
شکل 52-4: تحلیل سه مدل فرایند کسب و کار فروش ازنوع ارزیابی طبقه بندی وظایف و توابع
شکل 53-4: گردش جریان شبیه سازی پلتفرم ARIS