فایل مطالعه عددي تاثير عوامل مختلف بر ناپايداري شيب سدهاي خاکي و ارائه ضريب اطمينان
دسته بندي :
کالاهای دیجیتال »
رشته عمران و نقشه برداری (آموزش_و_پژوهش)
این پایان نامه در قالب فرمت word قابل ویرایش ، آماده پرینت و ارائه به عنوان پروژه پایانی میباشد.
چکيده :
احداث سدها، يکي از مهم¬ترين و حياتي¬ترين پروژه¬ها در هر کشور محسوب مي¬شود و طرح ايمن و اقتصادي آنها نيازمند زمان و هزينه¬ي زيادي است. يکي از مواردي که همواره ايمني سدهاي خاکي را تهديد مي¬کند، پايداري شيب¬ها است. در اين تحقيق با استفاده از نرم افزار Geo-Slopeکه بر پايه¬ي تعادل حدي استوار است تعداد 10368 سد که در آنها مشخصات مقاومتي هسته و پوسته و مشخصات هندسي سد در محدوده¬هاي منطقي تغيير مي¬کنند، مدل¬سازي شده و ضريب اطمينان پايداري شيب پايين دست آنها محاسبه گرديده است با استفاده از نتايج بدست آمده و بکارگيري الگوريتم برنامه نويسي ژنتيک(GP)، رابطه¬هايي جهت تعيين ضريب اطمينان حاصل شده است که به کمک آنها مي¬توان بدون نياز به انجام محاسبات پيچيده و زمان¬بر، ضريب اطمينان شيب سدها در محدوده متغيرها را محاسبه نمود. در نهايت کارآيي و دقت مدل بدست آمده براي بررسي دو سد احداث شده مدل گرديد و مورد ارزيابي قرارگرفت که نتايج حاکي از عملکرد مناسب و دقت روش ارائه شده است.
کلمات کليدي: سدهاي خاکي، پايداري شيب¬ها، الگوريتم برنامه نويسي ژنتيك
فهرست مطالب
فصل اول: مقدمه
1-1- مقدمه .... 2
1-2-تاريخچه.. 3
1-3-اهداف پايان نامه 3
1-4-ساختار پايان نامه 4
فصل دوم پايداري شيب و انواع روش¬هاي تحليل شیب
2-1- مقدمه .... 6
2-2- انواع ناپايداري در سطوح شيب¬دار 6
2-2-1- ناپايداري در خاك¬ها 6
2-2-1-1- ريزش 6
2-2-1-2- لغزش 7
2-2-1-3- شكست دايرهاي 8
2-2-2- ناپايداري در سنگ¬ها 9
2-2-2-1- شكست صفحهاي 9
2-2-2-2- شكست گوهاي 9
2-2-2-3- شكست واژگوني 9
2-2-3- افتادن سنگ¬ها 10
2-3 روش¬هاي تحليل پايداري سطوح شيب¬دار 11
2-3-1- روش¬هاي تجربي 11
2-3-2- روش احتمالاتي 12
2-3-3- روش مونت كارلو 13
2-3-4- روش تئوري بلوكي 14
2-3-5- روش¬هاي عددي در تحليل پايداري شيب 15
2-3-6- روش¬هاي تعادل حدي 16
2-4- كاربرد روش¬هاي تعادل حدي در تحليل پايداري سطوح شيب¬دار 16
2-4-1- شكست صفحهاي 16
2-4-1-1- بررسي امكان رخ دادن شكست صفحهاي 16
2-4-1-2- تحليل شكست صفحهاي به روش تعادل حدي 17
2-4-2- شكست گوهاي 19
2-4-2-1- شرايط وقوع شكست گوهاي 19
2-4-2-2- تحليل شكست گوهاي به روش تعادل حدي 20
2-4-3- شكست دايرهاي 20
2-4-3-1- شرايط وقوع شكست دايرهاي 20
2-4-3-2- تحليل شكست دايرهاي به روش تعادل حدي 21
2-4-3-3- محاسبه ضريب ايمني براي شكست دايرهاي 21
2-5- پايداري خاكريزها با روش باريكههاي قائم 22
2-5-1- روش فلنيوس 24
2-5-2- روش بيشاپ 27
2-5-3- روش جانبو 30
2-5-4- روش تيلور 32
2-5-5- روش اسپنسر 34
2-5-6- روش سارما 36
2-6نتيجه گيري 36
فصل سوم تشريح الگوريتم برنامهنويسي ژنتيک
3-1 مقدمه........ 38
3-2 تاريخچه¬ي ظهور الگوريتم برنامهنويسي ژنتيک 38
3-3 ويژگي¬هاي الگوريتم برنامهنويسي ژنتيک 39
3-4 تحقّق الگوريتم برنامهنويسي ژنتيکي 41
3-4-1 ايجاد يک جمعيت اوّليه 41
3-4-2 تکرار مراحل زير تا برقراري شرط پايان GP 41
3-5 ايجاد جمعيت اوّليه 42
3-6 عملگرها در الگوريتم برنامه نويسي ژنتيک 43
3-6-1 عملگرهاي اصلي در الگوريتم برنامه نويسي ژنتيک 43
3-6-1-1 عملگر تکثير 43
3-6-1-2 عملگر تزويج 43
3-6-2 عملگرهاي فرعي در الگوريتم برنامهنويسي ژنتيک 45
3-6-2-1 عملگر جهش 45
3-6-2-2 عملگر جايگشت 46
3-6-2-3 عملگر ويرايش 46
3-6-2-4 عملگر کپسولهسازي 46
3-6-2-5 عملگر ده يک کشي 46
3-6-3- انتخاب والدين 47
3-6-3-1- روش چرخ¬گردان 47
3-6-4 محاسبه¬ي شايستگي 48
3-7 تعيين پاسخ نهايي 49
3-8 شرايط خاتمه در الگوريتم برنامه نويسي ژنتيک 49
3-9 استفاده از الگوريتم برنامه نويسي ژنتيک در به دست آوردن ضريب اطمينان 49
3-9-1 مدل کردن الگوريتم برنامه نويسي ژنتيک با استفاده از نرم افزار متلب 50
3-10 نتيجه گيري 52
فصل چهارم: مدلسازي پايداري شيرواني سد¬هاي خاکي با استفاده از الگوريتم برنامه نويسي ژنتيک
4-1-مقدمه...... 54
4-2- روند و نحوه ي ساخت بانک اطلاعاتي براي توليد مدل الگوريتم برنامه نويسي ژنتيک 54
4-3-مدل سازي نمونه¬هاي سد در برنامه GEO-SLOPE 55
4-4-روش آناليز 59
4-4-1-روش Grid & Radius 59
4-4-2-روش Entry & Exit 61
4-4-3-مقايسه دو روش 62
4-5-مدل بهينه الگوريتم برنامه نويسي ژنتيک 115
4-6-بررسي و بحث در ارتباط با مدل الگوريتم برنامه نويسي ژنتيک 118
4-7-صحت فرمول¬ها با نمونه ي واقعي 124
4-7-1-سد قره آقاچ 124
4-7-2-سد سورک 125
4-8-نتيجه گيري و جمع بندي 125
فصل پنجم: نتيجه گيري و پيشنهاد
5-1-نتيجه گيري 128
5-2- پيشنهادات 129
منابع و مراجع. 130
فهرست جداول
جدول3-1- مجموعه¬ي توابع و ترمينال¬ها 50
جدول 3-2- نمادي که ترمينال¬ها (فرمول¬ها) با آن نمايش داده شده¬اند 51
جدول 4-1- تغييرات وزن واحدحجم خاک هسته تغييري در ضريب اطمينان ايجاد نمي¬کند 57
جدول 4-2- تغييرات زاويه اصطکاک داخلي خاک هسته تغييري در ضريب اطمينان ايجاد نمي¬کند 58
جدول 4-3- تغييرات چسبندگي خاک هسته تغييري در ضريب اطمينان ايجاد نمي¬کند 58
جدول 4-4-بانک اطلاعات براي سد 20 متري 67
جدول4-5- مشخّصات الگوريتم برنامه نويسي ژنتيک 115
جدول4-6- فرمول¬هاو شايستگي براي سد 20 متري 116
جدول 4-7- نمادي که فرمول¬ها با آن نمايش داده شده¬اند 118
جدول 4-8- عملگرهاي موجود در فرمول¬هاي به دست آمده توسط GP 118
جدول 4-9- ميانگين مجموع مربعات خطا در هر دسته سد 119
جدول 4-10- مشخصات ژئوتکنيکي سد قره آقاچ در حالت جريان دائم 124
جدول 4-11- مشخصات ژئوتکنيکي سد سورک در حالت جريان دائم 125
فهرست اشکال
شكل 2-1-ژئومتري شكست صفحهاي در حالي كه ترك كششي وجود دارد. 16
شكل 2-2- اعمال نيروي آب به بلوك و تجزية ساير بلوك در حالت وجود ترك كششي 18
شكل 2-3- اعمال نيروي آب به بلوك و تجزيه ساير نيروها در حالت بدون ترك 19
شكل 2-4- نمايي از زاوية حاصل از خط تقاطع دو صفحة ناپيوستگي نسبت به افق 20
شكل 2-5 – روش باريكهها و نيروهاي موثر درهر باريكه 23
شكل 2-6- وضعيت نيروها در يك باريكه در شرايط تعادل 29
شكل 2-7-وضعيت نيروها در يك باريكه در روش بيشاپ 30
شكل 2-8-نيروهاي وارد بر يك باريكه در روش جانبو 31
شكل 2-9- بررسي پايداري با روش تيلور 34
شکل 3-1 مثالي از يک درخت 42
شکل 3-2: مثالي از تزويج در برنامه نويسي ژنتيکي 44
شکل 3-3: مثالي از جهش در برنامه نويسي ژنتيک 45
شکل 3-4: فلوچارت الگوريتم برنامه نويسي ژنتيک 51
شکل 4-1: الگوي کلي سد خاکي ناهمگن 54
شکل4-2- سد 80 متري با مشخصات پوسته ي 25=ɣ و 10=C و 37=Ø و مشخصات هسته 20=ɣ و 40=C و 20=Ø 56
شکل4-3- سد 80 متري با مشخصات پوسته ي 25=ɣ و 10=C و 37=Ø و مشخصات هسته 25=ɣ و 35=C و 25=Ø 57
شکل4-4-مشخصات کامل سد خاکي ناهمگن به همراه اندازه گذاري 59
شکل4-5- نمونه اي از يک سد و خطوط Radius و نقاط Grid 60
شکل4-6-نمونه اي از يک سد 100 متري با خاک پوسته ي چسبنده آناليز شده با روش Grid & Radius....... 61
شکل4-7- نمونه اي از يک سد 100 متري با خاک پوسته ي غير چسبنده آناليز شده با روش Grid & Radius....... 61
شکل4-8- نمونه اي از يک سد 100 متري آناليز شده با روش Grid & Radius 62
شکل4-9- نمونه اي از يک سد 100 متري آناليز شده با روش Entry & Exit 63
شکل4-10- نمونه اي از سد 20 متري 63
شکل4-11- نمونه اي از سد 30 متري 64
شکل4-12- نمونه اي از سد 40 متري 64
شکل4-13- نمونه اي از سد 50 متري 64
شکل4-14- نمونه اي از سد 60 متري 65
شکل4-15- نمونه اي از سد 70 متري 65
شکل4-16- نمونه اي از سد 80 متري 65
شکل4-17- نمونه اي از سد 90 متري 66
شکل4-18- نمونه اي از سد 100 متري 66
شکل 4-19 – مقايسه ي ضريب اطمينان¬هاي تخمين زده الگوريتم برنامه نويسي ژنتيک با برنامه Geo-Slope براي سد 20 متري 120
شکل 4-20– مقايسه ي ضريب اطمينان¬هاي تخمين زده الگوريتم برنامه نويسي ژنتيک با برنامه Geo-Slope براي سد 30 متري 120
شکل 4-21–مقايسه ي ضريب اطمينان¬هاي تخمين زده الگوريتم برنامه نويسي ژنتيک با برنامه Geo-Slope براي سد 40 متري 121
شکل 4-22–مقايسه ي ضريب اطمينان¬هاي تخمين زده الگوريتم برنامه نويسي ژنتيک با برنامه Geo-Slope براي سد 50 متري 121
شکل 4-23–مقايسه ي ضريب اطمينان¬هاي تخمين زده الگوريتم برنامه نويسي ژنتيک با برنامه Geo-Slope براي سد 60 متري 122
شکل 4-24–مقايسه ي ضريب اطمينان¬هاي تخمين زده الگوريتم برنامه نويسي ژنتيک با برنامه Geo-Slope براي سد 70 متري 122
شکل 4-25– مقايسه ي ضريب اطمينان¬هاي تخمين زده الگوريتم برنامه نويسي ژنتيک با برنامه Geo-Slope براي سد 80 متري 123
شکل 4-26–مقايسه ي ضريب اطمينان¬هاي تخمين زده الگوريتم برنامه نويسي ژنتيک با برنامه Geo-Slope براي سد 90 متري 123
شکل 4-27– مقايسه ي ضريب اطمينان¬هاي تخمين زده الگوريتم برنامه نويسي ژنتيک با برنامه Geo-Slope براي سد 100 متري 124
فصل اول
مقدمه
1-1- مقدمه
احداث سدها، يکي از مهم¬ترين و حياتي¬ترين پروژه¬ها در هر کشور محسوب مي¬شود و طرح ايمن و اقتصادي آن نيازمند زمان و هزينه زيادي مي¬باشد.
انواع سد¬ها عبارتند از سد بتني وزني که پايداري آن بر اساس وزن آن است، سد بتني قوسي که ممکن است تک قوسي يا دو قوسي باشد، سد بتني پايه دار و پشت بنددار، سد پاره سنگي (که سنگي و سنگريزه اي هم گفته مي شود)و سد خاکي که عمده مصالح آن مواد خاکي و پاره سنگي است.
به طور کلي سدي که بدنه آن از مصالح خاکي يا پاره سنگي يا از هر دو ساخته مي¬شود به نام سد خاکريز ناميده مي¬شود و اگر عمده مصالح آن خاک باشد، سد خاکي ناميده مي¬شود.
از زمان¬هاي بسيار پيش احداث سدهاي خاکي به منظور تنظيم و ذخيره¬ي آب معمول بوده است،اما به علت امکانات محدود و عدم شناخت قوانين مکاميک خاک و هيدروليک، ارتفاع سد¬ها و بدنه خاکي از مقدار محدودي فراتر نمي-رفت.امروزه با پيشرفت علم مکانيک خاک و توسعه امکانات تکنولوژي و مطالعات دقيق¬تر توانسته¬اند سد¬هاي خاکي با ارتفاع¬هاي قابل ملاحضه¬اي احداث نمايند.از ديدگاه تکنيک و روش ساخت سدهاي خاکي دو گروه هستند که تقريبا تمامي آنها در گروه غلتکي(کوبيدني)قرار دارند و تعدادي در گروه هيدروليکي و نيمه هيدروليکي طبقه بندي مي¬شوند. منظور از سد¬هاي غلتکي اين است که ساخت سد با روش کوبيدن خاک که به وسيله ي غلتک است صورت مي¬گيرد و روش هيدروليکي اين است که با انباشته شدن مصالح ساخت سد صورت مي¬گيرد. از ديدگاه همگني بدنه سد، سد¬هاي خاکي را مي توان به سه دسته تقسيم بندي کرد:سد¬هاي خاکي همگن، سدهاي خاکي مطبق يا مغزه دار و سدهاي خاکي ديافراگمي.
سدهاي خاکي همگن به سدي گفته مي¬شود که تمام بدنه آن از يک نوع مصالح ساخته مي¬شود. سدهاي خاکي مطبق يا ناهمگن از معمول¬ترين نوع سد¬هاي خاکي است. در اين نوع، نقش آب¬بندي سد به عنوان مخزن به عهده¬ي مغزه است و نقش استحکام و پايداري را عمدتا پوسته ايفا مي¬کند.سد¬هاي خاکي ديافراگمي بدين صورت است که تمام بدنه از مواد درشت دانه يا مخلوط ساخته مي¬شود و فقط بخشي که نقش آب بند را دارد به صورت ديواره يا پرده غير قابل نفوذ در بدنه ي سد تعبيه مي¬گردد.
انواع خرابي¬هايي که در سد¬هاي خاکي رخ مي دهد بر حسب اهميت عبارتند از:
• انهدام حاصل از سرريز آب روي سد
• در اثر زه غير مجاز و شسته شدن خاک
• گسيخته شدن دامنه¬ها
• شسته شدن کنار تونل¬ها
• در اثر شسته شدن پوشش نفوذ ناپذير بالادست
با توجه به پر اهميت بودن گسيخته شدن دامنه¬ها سعي شده در اين پايان¬نامه اين مسئله بررسي شود و فرمول¬هايي براي به دست آوردن ضريب اطمينان شيب سد¬هاي خاکي ناهمگن ارائه گردد.
1-2- تاريخچه
بررس پايداري شيب¬ها و بدست آوردن ضريب اطمينان براي پايداري شيب¬ها مسئله اي مي¬باشد که از اهميت خاصي برخوردار بوده است .فلنيوس(1927)ابتدايي¬ترين روش را براي بدست آوردن ضريب اطمينان به روش باريکه¬هاي قائم ارائه نمود ولي به دليل صرفه نظر کردن از نيروهاي بين باريکه¬اي ضريب اطمينان به دست آمده از دقت کافي برخوردار نبود [1].بيشاپ(1955) روش حل صحيح¬تري را نسبت به روش فلنيوس ارائه کرد در اين روش اثر نيروهايي که روي وجوه جانبي قطعات عمل مي¬کنند، نيز تاحدودي در نظر گرفته مي¬شود[2].جانبو (1973-1954) روش¬هاي ساده شده و عمومي چندي را به وجود آورد. روش عمومي جانبو، يک خط اثر فرض شده براي نيروهاي بين باريکه در نظر گرفت و معادلات تعادل را بر اساس آن حل نمود[3].تيلور (1948-1937) راه کاري ارائه داد که با روش¬هاي مرسوم متفاوت بود در فصل بعد اين روش به طور کامل تشريح شده است [4].اسپنسر(1973-1967) يک روش ساده با دقت کافي ارائه کرد که با استفاده از يک فرآيند پيچيده، تعادل استاتيکي را با فرض اينکه برآيند نيروهاي بين قطعه¬اي داراي شيب ثابت و نامعلوم هستند ارضا مي-نمايد[5].مرگنسترن(1963) نموگرام¬هايي براي پايداري شيب بالادست در هنگام تخليه¬ي سريع مخزن ارائه نمود[6].(علي شفيعي و همکاران(1385))با استفاده از روش شبکه¬ي عصبي راه¬کاري را براي پيش¬بيني ضريب اطمينان و مشخصات سطح لغزش دايره¬ي بحراني سد¬هاي خاکي ناهمگن ارائه کردند[7].مندوزا و همکارانش(2009)فرمول¬هايي براي بدست آوردن ضريب اطمينان سد¬هاي خاکي همگن زير 10 متر ارائه نمودند[8].
1-3- اهداف پايان نامه
در اين پايان¬نامه با توجه به اينکه تا کنون فرمول قابل اطميناني براي بدست آوردن ضريب اطمينان شيب سد-هاي خاکي ناهمگن ارائه نشده بود سعي بر آن شد که با استفاده از نرم افزار Geo-Slope بانک اطلاعاتي وسيعي از سدهاي خاکي ناهمگن زير 100 متر توليد شود و با توجه به بانک اطلاعاتي و الگوريتم برنامه نويسي ژنتيک فرمول-هايي براي بدست آوردن ضريب اطمينان سدهاي خاکي ناهمگن زير 100 متر ارائه شود.
1-4- ساختار پايان نامه
سازماندهي اين پايان¬نامه بدين صورت است که فصل دوم مروري بر پايداري شيب و شيرواني¬ها، انواع آنها و روش آناليز آنها مي¬باشد فصل سوم در ارتباط با الگوريتم برنامه نويسي ژنتيک توضيح داده شده و فصل چهارم نحوه¬ي مدل¬سازي با نرم افزار Geo-Slope و ارائه فرمول براي شيب پايين دست سدهاي خاکي مي¬باشد فصل پنجم به جمع¬بندي و نتيجه¬گيري پايان¬نامه و ارائه پيشنهادها اختصاص داردفصل ششم نيز منابع و مراجع ارائه شده است.
فصل دوم
پايداري شيب و انواع روش¬هاي تحليل شيب
2-1- مقدمه
در اين فصل به انواع ناپايداري در سطوح شيب دار که شامل ناپايداري در خاک¬ها، ناپايداري در سنگ¬ها و افتادن سنگ¬ها مي¬باشد پرداخته شده است. انواع ناپايداري در خاک¬ها که شامل ريزش، لغزش و شکست دايره-اي و انواع ناپايداري در سنگ¬ها که شامل شکست صفحه¬اي، شکست گوه¬اي و شکست واژگوني مي¬باشد ارائه شده است. سپس به توضيح روش¬هاي تحليل پايداري سطوح شيب¬دار که شامل روش تجربي، روش احتمالات، روش مونت کارلو، روش تئوري بلوکي ، روش عددي و روش تعادل حدي است پرداخته شده است. در ادامه به کاربرد روش تعادل حدي در تحليل پايداري سطوح شيب دارکه شامل شکست صفحه¬اي، شکست گوه¬اي و شکست دايره¬اي مي¬باشد پرداخته شده است. و در آخر هم انواع روش¬هاي پايداري خاکريزها به روش باريکه¬هاي قائم که شامل روش فلنيوس، بيشاپ، جانبو، تيلور، اسپنسر و سارما پرداخته شده است.
2-2- انواع ناپايداري در سطوح شيب¬دار
ناپايداري در سطوح شيب¬دار به دو قسمت ناپايداري در خاك و سنگ تقسيم ميشود.
2-2-1- ناپايداري در خاك¬ها
ناپايداري در خاك¬ها به موارد زير تقسيم ميشوند:
2-2-1-1- ريزش
به جدا شدن مواد از ديواره دامنه و ريختن آنها به پاي دامنه چه به صورت غلطيدن، جهيدن يا سقوط كردن، ريزش گويند. ريزش بيشتر در دامنههاي قائم يا نزديك به قائم اتفاق ميافتد. ذرات ريزشي داراي اندازههاي متفاوت و از جنس سنگ يا خاك هستند و سرعت ذرات ميتواند زياد يا بسيار زياد باشد. در ريزش پارامتري بنام سطح لغزش نداريم. سقوط خاك يا خاك ريزش زماني¬كه يك لايه يا توده حساس به فرسايش در زير يك ماده مقاوم دربرابر فرسايش قرار بگيرد اتفاق ميافتد، مانند حالتي كه يك لايه ماسه تميز يا سيلت در زير يك لايه رس پيش تحكيم يافته قرار بگيرد. ريزشها يكي از مكانيزم¬هاي اصلي فرسايش در رس-هاي پيش تحكيم يافته هستند. در اين¬چنين رس¬هايي پديده زماني بوقوع ميپيوندد كه آب باران ترك¬هاي كششي يا شكافهاي موجود در ستيغ شيب را پر كند[9].
2-2-1-2- لغزش
حركت و جابجايي بخشي از مواد دامنه در امتداد يك سطح گسيختگي مشخص را لغزش نامند. در لغزش شيب¬ها تغيير شكل از نوع «برش ساده » است. لغزش انواع مختلف داشته و در هر نوع مصالحي ميتواند ايجاد شود. ويژگي¬هاي توده متحرك و شكل سطح گسيختگي معمولاً به عنوان عوامل طبقهبندي لغزش¬ها به كار گرفته ميشوند. لغزش شيب¬ها معمولاً به يكي از دو شكل انتقالي و چرخشي ايجاد ميشوند. در لغزش انتقالي، تودهاي از مواد بر روي يك سطح كم و بيش مسطح به سمت پايين دامنه ميلغزند. شرايط زمينشناسي و در رأس آن وجود ناپيوستگي¬هاي ساختاري داراي جهتيابي مناسب، از جمله عوامل ايجاد لغزش انتقالي است.
لغزش دايرهاي يا چرخشي عمدتاً در دامنههاي خاكي و خرده سنگ¬هاي طبيعي و مصنوعي ديده ميشود. در اين حالت گسيختگي در راستاي سطوح سخت و قاشقي شكلي، كه حداكثر تنش برشي را تحمل مي¬كنند، صورت مي¬گيرد. براي ايجاد يك لغزش دايرهاي معمولاً نياز به شرايط زمينشناسي ويژه و گسيختگيهاي ساختاري نيست.
يك مشخصه بارز در كليه لغزش¬هاي چرخشي، سطح گسيختگي نسبتاً دوراني و چرخشي آنهاست. انواع متفاوتي از لغزش-هاي چرخشي را ميتوان نام برد:
• لغزش¬هاي چرخشي كمعمق
• لغزش¬هاي چرخشي مركب
• لغزش¬هاي متوالي
لغزش¬هاي چرخشي كم عمق در شيل¬هاي يكنواخت و رس¬ها و به طور كلي در طول سطوح گسيختگي مقعر به وقوع ميپيوندند. هنگامي كه خاك يكنواخت نباشد، سطح گسيختگي به ندرت دايرهاي است و در چنين مواردي شكل سطوح گسيختگي از عواملي مانند سطوح لايهبندي، درزهها، گسل¬ها و ديگر ناپيوستگي¬ها تأثير ميپذيرد. چنين لغزش¬هايي را به طور كلي ميتوان با دقت كافي با فرض سطح گسيختگي دايرهاي تجزيه و تحليل كرد.
لغزش¬هاي چرخشي مركب بوسيله يك لغزش اوليه و اغلب منطقهاي، فعال ميشوند. بر طبق نظريه اسكمپتون و هوچينسون لغزش¬هاي چرخشي مركب به صورت بسيار غالب در شيل¬هاي رسي پيش تحكيم يافته و به طور جدي فرسوده و در رس¬هاي شكاف¬دار شده و يا شيل¬هاي رسي كه به وسيله يك لايه خاك يا سنگ مناسب پوشيده شدهاند اتفاق ميافتند.
لغزش¬هاي متوالي به وسيله تعدادي لغزش¬هاي چرخشي كم عمق در شيب¬هاي رسي پيش تحكيم يافته شكاف¬دار ديده ميشوند. مشاهدات نشان دهنده آن است كه اين نوع گسيختگيها در «پاي شيب» آغاز شده و به سمت بالاي شيب توسعه مييابند. لغزش¬هاي انتقالي در طول سطوح لايهبندي، گسل¬ها، ترك¬ها يا شكاف¬هايي كه تقريباً با سطح زمين موازي هستند رخ ميدهند. گسيختگيهاي انتقالي در رس¬هايي كه همراه با رگههاي سيلت يا ماسه هستند به نظر ميرسد تحت تأثير فشار منفذي بسيار بالاي آب اتفاق بيفتند.يك اختلاف كلي بين گسيختگيهاي انتقالي و چرخشي وجود دارد: سيستم نيرويي كه لغزش چرخشي كمعمق را باعث ميشود با افزايش تغيير شكل در نتيجه كجشدگي رو به عقب توده متحرك خاك يا سنگ كاهش مييابد، ولي در يك لغزش انتقالي، سيستم نيرويي كه لغزش را ايجاد ميكند ثابت باقي ميماند[9].