فایل ممیزی بالینی ترانسفوزیون فرآورده های خونی در کودکان مبتلا به تالاسمی
دسته بندي :
کالاهای دیجیتال »
رشته پزشکی (آموزش_و_پژوهش)
این پایان نامه در قالب فرمت word قابل ویرایش ، آماده پرینت و ارائه به عنوان پروژه پایانی میباشد.
چکیده
مقدمه: بیماران تالاسمی از مصرف کنندگان مداوم خون میباشند، ترانسفوزیون خون بدون عارضه، به دانش، اجرای مطلوب و به موقع مهارتهای پرستاری بستگی دارد که میتواند منجر به افزایش بقاء و عمر بیماران تالاسمی گردد، چگونگی به کارگیری و رعایت استانداردهای پرستاری ترانسفوزیون ایمن توسط پرستاران دارای اهمیت میباشد، بر این اساس این مطالعه با هدف ممیزی رعایت استانداردهای پرستاری در ترانسفوزیون خون ایمن توسط پرستاران در بیمارستان کودکان شهر تبریز انجام شد.
مواد و روشها: این پژوهش یک مطالعه اقدام پژوهی است و جامعه پژوهش را کلیه پرستاران شاغل در بخش و درمانگاه خون بیمارستان کودکان تبریز تشکیل میداد که وظیفه ترانسفوزیون خون را برعهده داشتند. در این مطالعه، از پرسشنامه دو قسمتی که قسمت اول مربوط به ثبت عوامل فردی و شغلی پرستاران و مشخصات کودکان تحت ترانسفوزیون خون و قسمت دوم شامل چک لیست مشاهدهای برای بررسی وضعیت عملکرد پرستاران در انجام ترانسفوزیون خون، جهت بررسی وضعیت موجود ترانسفوزیون خون و مراقبتهای مربوط به آن و مطابقت آن با استانداردهای مربوطه، استفاده شد. 106 مورد انجام ترانسفوزیون فرآوردههای خونی در کودکان مبتلا به تالاسمی، در بخش و درمانگاه خون مرکز آموزشی کودکان تبریز که توسط 11 نفر از پرستاران در شیفتهای صبح انجام شده بود، مورد مشاهده قرار گرفت و ممیزی بالینی فرایند ترانسفوزیون بررسی شد. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرمافزار SPSS نسخه 13 انجام شد.
یافته‌ها:
حدود 6/63% از پرستاران شرکت کننده در مطالعه (5/45% یک بار و 2/18% دو بار در سال) در مورد فرآیند ترانسفوزیون خون آموزش دیده بودند. در 8/46% موارد چک لیست، عملکرد پرستاران با استانداردها کاملاً مطابقت داشت. اما تنها در 9/0% موارد، پرستاران قبل از شروع ترانسفوزیون خون دستهایشان را شسته و دستکش لاتکس پوشیده بودند و در 2/97% موارد از مچ بند برای شناسایی کودک استفاده شده بود. میانگین (انحراف معیار) امتیاز کل عملکرد کسب شده پرستاران 05/37 (26/1) ، با کمینه 34 و بیشینه 40 امتیاز از 49 بود.
نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که رعایت استانداردهای پرستاری در فرایند ترانسفوزیون خون به طور کلی مطلوب میباشد، هرچند در برخی از موارد کاملاً مطلوب نبوده و نشاندهنده لزوم توجه به بهبود کیفیت انجام ترانسفوزیون خون میباشد. بر این اساس توجه به نقاط ضعف عملکرد پرستاران بشدت احساس میگردد.
این فصل در رابطه با زمینه پژوهش تدوین شده است. زمینه پژوهش شامل عنوان پژوهش، معرفی مسئله، اهداف پژوهش، سوالات پژوهش و تعریف واژهها، میباشد.
1-1 عنوان پژوهش
ممیزی بالینی ترانسفوزیون فرآوردههای خونی در بخش و درمانگاه خون مرکز آموزشی درمانی کودکان تبریز
2-1 مقدمه، زمینه و اهمیت پژوهش
خون یک منبع حیاتبخش است که جانشین ندارد (1). اولین اشاره به انتقال خون در تاریخ، بیشتر جنبه افسانه دارد. نخستین تلاش برای انتقال خون به انسان در سال 1376میلادی توسط پزشک جوانی به نام ژان انجام شد. تحقیقات اولیه در مورد انتقال خون بصورت علمی توسط جیمز ملاتورل در قرن 18 صورت گرفت و در سالهای متمادی بررسی و تحولات گوناگون در این زمینه، انتقال خون را به شکل کنونی درآورده است (2). هدف از انتقال خون، افزایش اکسیژناسیون بافتی و جلوگیری از خونریزی است که در نهایت پیشآگهی بیماری را بهبود خواهد بخشید (3).
انتقال خون بخش مهمی از مراقبتهای پزشکی محسوب میشود که اگر به طور صحیح انجام شود، میتواند نجات بخش حیات باشد (4). کاربرد انتقال خون تنها برای درمان مواردی است که منجر به مرگ و میر واضح شده و از طریق سایر روشها به طور موثر قابل پیشگیری و درمان نباشد (4, 5). فرآیند انتقال خون با مواردی مانند محدودیت مدت زمان ذخیرهسازی و بالا بودن هزینه نگهداری مواجه است (6). شواهدی مبنی بر تفاوتهای قابل ملاحظه در الگوی استفاده بالینی از خون بین بیمارستانها، متخصصین بالینی و حتی بـین پزشکان همکار در یک گروه وجود دارد). انتقال خون در بسیاری از بیماریها از جمله تالاسمی، اعمال جراحی و زایمان اهمیت حیاتی داشته (7) و در عین حال همیشه با خطرات و مشکلات عدیدهای از جمله: بیماریهای عفونی مثل هپاتیت، ایدز، مونونوکلئوز عفونی، تضعیف سیستم ایمنی، واکنشهای همولیتیک و غیر همولیتیک، ناسازگاریهای خونی و ... همراه است. علاوه بر این، انتقال خون هزینه بالایی را نیز طلب میکند (8). به طوری که یک واحد گلبول قرمز متراکم در آمریکا تا زمان تزریق حدود 151 دلار (9) و در ایران حدود 600000 ریال هزینه دربردارد. هزینه تزریق خون و فرآوردههای آن در انگلیس سالانه معادل 5/165 میلیون پوند میباشد که 76% این هزینه مربوط به تزریق گلبول قرمز فشرده است (10).
علی رغم مطرح بودن تزریق خون به عنوان "پیوند زندگی"، خطر ایجاد واکنشهای آن نیز وجود دارد که از واکنش آلرژیک تا همولیز تهدید کنندهی زندگی متفاوت است . بیش از 20% تمام ترانسفوزیونهای خون منجر به بروز واکنشهای متفاوت میشود (12, 14). واکنشهایی که در عرض 24 ساعت اول تزریق خون رخ میدهند واکنشهای زودرس تلقی شده و در 1% تا 3% از تزریقها رخ میدهد (13). بطوری که در یک مطالعه 7 ساله، 1500 واکنش زودرس در 440000 مورد تزریق فرآوردههای خونی شناسایی گردید (15). سازمان دارو و غذا، موارد مرگهای ناشی از ترانسفوزیون خون را از سالهاي ۱۹۷۶ تا ۱۹۸۵ گزارش کرده که 51% از 256 مرگ گزارش شده ناشي از هموليز حاد بدنبال تزريق فرآوردههاي خوني با ناسازگاری ABO بوده است. Linder و همكاران خطر ترانسفوزيون با ناسازگاري ABO را محاسبه نمودند كه يك در ۳۸۰۰۰ واحد بوده و تجويز نادرست ۱در ۱۹۰۰۰ واحد RBC تجويز شده در ايالت نيويورك را شامل ميشد (16).
از آنجایی که مشکلات تامین خون سالم، حفظ خون در مقابل آلودگیهای مختلف، همراه با هزینه روزافزون تهیه فرآوردههای خونی، مسائل عمده مربوط به ترانسفوزیون خون میباشند (17) و با توجه به این که تزریق خون، بی خطر و بدون هزینه نمیباشد (18)، لذا با توجه به این مشکلات و هزینه بالای تأمین خون سالم و همچنین عوارض متعدد ناشی از ترانسفوزیون خون و فرآوردههای خونی، لازم است که تجویز فرآوردههای مذکور بر اساس معیارهای علمی و فقط در صورت ضرورت انجام گیرد (9).
از آنجا که در نگرش جدید همه ارائهدهندگان خدمات سلامت از جمله پرستاران ملزم به حفظ و ارتقای کیفیت و پاسخگویی در قبال آن گشتهاند، حاکمیت بالینی به عنوان روشی برای دستیابی به کیفیتی پاسخگو مطرح شده است با توجه به اهمیت پاسخگویی در قبال ارتقای کیفیت در حاکمیت بالینی، ممیزی بالینی از اجزای اصلی این تفکر محسوب میشود در واقع حاکمیت بالینی به منظور حمایت از پرستاران و سازمانهای ارائهدهنده خدمات و در راستای ارتقای کیفیت خدماتشان، ممیزی بالینی را معرفی کرده و ابزارهای مورد نیاز آن را فراهم نموده است. ممیزی بالینی (Clinical Audit) فرآیندی است برای ارتقای کیفیت خدمات بالینی که از طریق بررسی و مطابقت سیستماتیک مراقبتها با استانداردها و اجرای تغییر مناسب، به دنبال بهبود مراقبت بیمار و پیامدهای حاصله انجام میشود.
ممیزی، بررسی و ارزیابی فعالیتهای انجام شده در مقایسه با استانداردهای از پیش تعریف شده میباشد که با ارتقای کیفیت خدمات ارائه شده به مشتریها و نتایج مربوطه از طریق بررسی سازمان یافته و مطابقت فرایندهای خدمت با معیارها و استانداردهای از پیش تعریف شده عملکرد نظام سلامت را بهبود میبخشد (19).
همچنین نتایج مطالعهای در مشهد با عنوان "ممیزی رعایت استانداردهای پرستاري در فرايند ترانسفوزيون خون بیمارستان تخصصی زنان ام البنین (س)" (1390) نشان داد که مهارتهاي اساسي درآماده سازي خون برای ترانسفوزیون، در 42%موارد، انجام مراقبتهای حین ترانسفوزيون خون 48% موارد، مراقبتهای بعد از ترانسفوزيون 25% موارد، مطابق استانداردهای پرستاری اجرا نمي شود و در مجموع میزان رعایت و نحوه به کارگیری استانداردهای پرستاری در ترانسفوزیون خون توسط پرسنل پرستاری در 56% موارد مطلوب بود (20).
با توجه به افزایش روند مصرف فرآوردههای خونی و افزایش آمار واکنشهای تزریق خون، ممیزی ترانسفوزیون خون و مراقبتهای مربوط به آن در گروههای مختلف بیماران و مخصوصاً برای کودکان مبتلا به تالاسمی حائز اهمیت است. همه پرستاران و پزشکان مسئولیت دارند که به تک تک بیماران خدماتی مطابق با استاندارد و با بهترین کیفیت ارائه دهند و باید در این زمینه پاسخگو باشند. بنابراین لازم است که استانداردهای مراقبتها را بدانند و بتوانند عملکرد خود را به حد استاندارد رسانده و مطابقت دائم آن با استانداردها را پایش نموده و اثبات کنند.
لذا طبق نتایج مطالعهی جعفرزاده و همکاران در مشهد، با توجه به عدم رعایت استانداردها در 44% موارد (20) و نبود بررسی مشابه در تبریز و همچنین از آنجایی که بیماران تالاسمی از مصرفکنندگان مداوم دریافت خون میباشند، لذا خدماتی که پرستاران در این زمینه ارائه میدهند اهمیت حیاتی برای ادامه زندگی و رفاه این بیماران داشته و باید کیفیت مراقبتهای پرستاری که توسط پرستاران ارائه میگردد در حد مطلوب نگه داشته شود، محققان بر آن شدند تا ممیزی ترانسفوزیون خون و مراقبتهای آن را در بخش خون بیمارستان کودکان تبریز بررسی نمایند.