این پاورپوینت به صورت PDF می باشد

مصرف تنباکو و ترک سیگار
وادینگ
عناوین مطالب
تعریف تنباکو و سیگار
آمار و ارقام جهانی
آمارمصرف تنباکو و سیگار در ایران
مرگ و میر ایرانی و جهانی
دلایل رایج شروع مصرف سیگار
نگرش ها و رفتارها به مصرف تنباکو
خطرات مصرف دخانیات
تاثیرات روانی سیگار و تنباکو
تاثیرات حسی سیگار و تنباکو
پروتکل ترک سیگار و مطالعات مرتبط
تعریف تنباکو و سیگار
• تنباکو یک گیاه از خانواده Solanaceaeاست که برگ‌های آن حاوی نیکوتین می‌باشد. این گیاه به صورت خشک شده یا فرآوری شده
به محصولات مختلفی تبدیل می‌شود که برای کشیدن (سیگار، پیپ)، جویدن، یا استنشاق استفاده می‌شود. مهم‌ترین ترکیب شیمیایی
موجود در تنباکو نیکوتین است که خاصیت اعتیادآوری دارد.
• سیگار یک محصول ساخته شده از برگ‌های خشک و خرد شده تنباکو است که معمولاً در کاغذی نازک پیچیده شده و برای کشیدن
طراحی شده است. وقتی سیگار روشن می‌شود، تنباکو می‌سوزد و فرد دود آن را استنشاق می‌کند. دود سیگار حاوی بیش از ۷۰۰۰ماده
شیمیایی است که بسیاری از آن‌ها مضر و برخی از آن‌ها سرطان‌زا هستند(ابوجابر و همکاران، .)2۰24
آمار و ارقام جهانی
✓ در سطح جهانی، مصرف سیگار طی دهه‌های اخیر کاهش یافته است. بر اساس گزارش‌های سازمان
جهانی بهداشت () ،WHOدر سال ،2۰21حدود 1۷درصد از جمعیت جهان به طور روزانه سیگار
مصرف می‌کردند، در حالی که این رقم در سال 2۰۰۷حدود 22.۷درصد بود. با این حال، به دلیل رشد
جمعیت، تعداد مطلق افراد سیگاری هنوز بالاست. تخمین زده می‌شود که در سال ،2۰19حدود 94۰
میلیون مرد و 193میلیون زن بالای 15سال سیگاری بودند. سیگار کشیدن همچنان یکی از عوامل اصلی
مرگ و میرهای قابل پیشگیری است و هر ساله حدود 8.۷میلیون نفر به دلیل مصرف مستقیم یا قرار
گرفتن در معرض دود سیگار جان خود را از دست می‌دهند.
✓ آمار مصرف تنباکو: هند دومین مصرف‌کننده بزرگ تنباکو در جهان است و این کشور سهم قابل توجهی
از مرگ‌های مرتبط با تنباکو را به خود اختصاص داده است. بر اساس نظرسنجی‌های انجام شده، درصد
قابل توجهی از مصرف‌کنندگان تنباکو تمایل به ترک آن دارند.
✓ همچنین، مصرف سیگار در کشورهای با شاخص توسعه انسانی بالاکاهش یافته، اما همچنان در برخی
کشورهای با درآمد پایین و متوسط در حال افزایش است
https://ourworldindata.org/grapher/number-of-deaths-from-tobacco-smoking
آمار و ارقام جهانی
آمارمصرف تنباکو و سیگار در ایران
➢مصرف سیگار و تنباکو در ایران و جهان همچنان یکی از مسائل مهم بهداشت عمومی است. در سال
،14۰۰طبق مطالعه‌ای که در ایران انجام شد، حدود 14درصد از جمعیت کشور به طور منظم از محصولات
دخانی استفاده می‌کنند. از این میان، 9.33درصد افراد سیگاری و 4.5درصد مصرف‌کننده قلیان هستند.
همچنین، مصرف دخانیات میان زنان در ایران نیز افزایش یافته و 4.4درصد زنان از محصولات دخانی
استفاده می‌کنند، که ۰.۷۷درصد آن‌ها سیگار و 3.۶4درصد قلیان مصرف می‌کنند. در مردان، 25.88درصد
از دخانیات استفاده می‌کنند که 19.95درصد از آن‌ها سیگاری هستند.
➢از نظر جهانی، مصرف دخانیات در حال کاهش است. طبق گزارش‌های سازمان بهداشت جهانی، تلاش‌ها
برای کاهش مصرف دخانیات در حال نتیجه دادن است، اما همچنان بیش از ۶5میلیارد نخ سیگار در سال
در ایران مصرف می‌شود.
https://tobaccoatlas.org/
مرگ و میر ایرانی و جهانی
➢در سطح جهان، مصرف سیگار یکی از مهم‌ترین عوامل مرگ و میر است. طبق داده‌های منتشر
شده، بیش از 8میلیون نفر در سال به دلیل مصرف سیگار جان خود را از دست می‌دهند، که
حدود 1.2میلیون نفر از این مرگ‌ها به دلیل قرار گرفتن در معرض دود دست دوم است. این آمار
به ویژه در کشورهایی با سیاست‌های ضعیف کنترل دخانیات نگران‌کننده است.
➢در ایران نیز، سالانه حدود 60هزار مرگ ناشی از مصرف سیگار گزارش می‌شود. برآوردها نشان
می‌دهند که هزینه‌های درمان و پیامدهای اقتصادی مصرف سیگار در ایران به شکل چشمگیری بر
سیستم بهداشت و اقتصاد کشور فشار وارد می‌کند.
https://tobaccoatlas.org/
دلایل رایج شروع مصرف سیگار
➢فشار همسالان‌:بسیاری‌از‌افراد‌به‌ویژه‌در‌سنین‌نوجوانی‌تحت‌تأثیر‌فشار‌همسالان‌قرار‌می‌گیرند‌و‌برای‌
پذیرش‌اجتماعی‌یا‌جلب‌توجه‌دیگران‌به‌مصرف‌سیگار‌روی‌می‌آورند.
➢کنجکاوی‌:برخی‌افراد‌به‌دلیل‌کنجکاوی‌و‌تمایل‌به‌تجربه‌چیزهای‌جدید،‌به‌مصرف‌سیگار‌روی‌می‌آورند.
➢تأثیرات رسانه ای و تبلیغاتی‌:تبلیغات‌سیگار‌و‌نمایش‌آن‌در‌رسانه‌ها‌می‌تواند‌به‌ایجاد‌تصورات‌مثبت‌درباره‌
مصرف‌سیگار‌کمک‌کند‌و‌افراد‌را‌به‌سمت‌آن‌سوق‌دهد .
➢استرس و اضطراب‌:برخی‌افراد‌به‌عنوان‌یک‌راهکار‌برای‌مدیریت‌استرس‌یا‌اضطراب‌به‌سیگار‌روی‌می‌آورند،‌
با‌این‌تصور‌که‌سیگار‌می‌تواند‌به‌آرامش‌آنها‌کمک‌کند.
➢عوامل خانوادگی‌:وجود‌اعضای‌خانواده‌یا‌دوستانی‌که‌سیگار‌می‌کشند،‌می‌تواند‌به‌عنوان‌یک‌عامل‌تشویقی‌
برای‌شروع‌مصرف‌سیگار‌عمل‌کند.
➢احساس بزرگسالی‌:برخی‌نوجوانان‌ممکن‌است‌مصرف‌سیگار‌را‌به‌عنوان‌نشانه‌ای‌از‌بزرگسالی‌و‌استقلال‌
ببینند(کوکان‌و‌همکاران،‌.)2۰2۰
نگرش ها و رفتارها به مصرف تنباکو:
❑نگرش های مثبت و منفی: نگرش افراد به مصرف تنباکو می‌تواند تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار گیرد، از جمله فرهنگ، آموزش و
تجربیات شخصی. برخی افراد ممکن است به دلیل فشار اجتماعی یا تبلیغات، به مصرف تنباکو روی آورند، در حالی که دیگران
ممکن است به دلیل آگاهی از خطرات آن، از مصرف آن پرهیز کنند.
❑رفتارهای ترک سیگار: بسیاری از افرادی که به مصرف تنباکو مشغول هستند، تمایل به ترک آن دارند. بر اساس نظرسنجی‌ها، درصد
قابل توجهی از مصرف‌کنندگان تنباکو در هند اعلام کرده‌اند که قصد دارند در آینده نزدیک سیگار را ترک کنند. این نشان‌دهنده
آگاهی و تمایل به بهبود سلامت است.
❑نقش ارائه دهندگان خدمات بهداشتی: نگرش و رفتار ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتی نیز در کنترل مصرف تنباکو تأثیرگذار است.
اگر این افراد خود به مصرف تنباکو مشغول باشند یا آموزش کافی در زمینه ترک سیگار نداشته باشند، ممکن است نتوانند به خوبی
به بیماران خود مشاوره دهند.
❑تأثیرات اجتماعی و فرهنگی: در برخی جوامع، مصرف تنباکو ممکن است به عنوان یک رفتار اجتماعی پذیرفته شده تلقی شود، در
حالی که در جوامع دیگر، این رفتار ممکن است به شدت مورد انتقاد قرار گیرد. این تفاوت‌ها می‌توانند بر نگرش‌ها و رفتارهای افراد
نسبت به مصرف تنباکو تأثیر بگذارند.
❑آموزش و آگاهی: افزایش آگاهی عمومی درباره خطرات مصرف تنباکو و ارائه آموزش‌های مناسب می‌تواند به تغییر نگرش ‌ها و
رفتارها کمک کند. برنامه‌های آموزشی و کمپین‌های آگاهی‌بخشی می‌توانند به کاهش مصرف تنباکو و افزایش تمایل به ترک آن
کمک کنند (کوکان و همکاران، ..)2۰2۰
❑
مصرف سیگار روزانه و غیرروزانه به دو نوع مختلف از الگوهای مصرف سیگار
اشاره دارد
➢سیگار روزانه Daily Smokingاین به افرادی اشاره دارد که هر روز سیگار می‌کشند. این گروه معمول‌ا به عنوان سیگاری‌های
سنگین یا وابسته به نیکوتین شناخته می‌شوند و ممکن است در طول روز چندین سیگار مصرف کنند. این نوع مصرف معمول‌ا با
وابستگی بالتری به نیکوتین همراه است.
➢سیگار‌غیرروزانه‌ Non-Daily Smokingاین‌به‌افرادی‌اشاره‌دارد‌که‌سیگار‌را‌به‌صورت‌غیرمنظم‌و‌نه‌هر‌روز‌مصرف‌
می‌کنند. این‌گروه‌ممکن‌است‌در‌برخی‌روزها‌سیگار‌بکشند‌و‌در‌روزهای‌دیگر‌نه. این‌نوع‌مصرف‌می‌تواند‌شامل‌افرادی‌
باشد‌که‌به‌عنوان‌سیگاری‌های‌سبک‌شناخته‌می‌شوند‌یا‌افرادی‌که‌به‌طور‌موقت‌یا‌در‌موقعیت‌های‌خاصی‌سیگار‌می‌کشند.
➢پژوهش‌ها نشان می‌دهند که هر دو نوع مصرف سیگار، به ویژه سیگار غیرروزانه، می‌توانند خطرات جدی برای سلامتی به
همراه داشته باشند و درک این الگوها می‌تواند به توسعه استراتژی‌های مؤثرتر برای ترک سیگار کمک کند(امول و همکاران،
.)2020
خطرات مصرف دخانیات
▪ بیماری های قلبی: مصرف دخانیات یکی از عوامل اصلی بروز بیماری‌های قلبی و عروقی است.
سیگار کشیدن می‌تواند منجر به افزایش فشار خون و آسیب به عروق خونی شود.سیگار کشیدن به
طور مستقیم با افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی CVDsمرتبط است. این شامل
افزایش خطر ابتلا به حمله قلبی، سکته مغزی، بیماری شریان محیطی و مرگ ناگهانی می‌شود
▪ تأثیر بر عملکرد اندوتلیال: سیگار کشیدن باعث آسیب به عملکرد اندوتلیال می ‌شود که می‌تواند
منجر به افزایش خطر حوادث قلبی حاد و بستری شدن در بیمارستان شود. حتی قرار گرفتن در
معرض دود دست دوم برای مدت کوتاهی ( 3۰دقیقه) نیز می‌تواند تأثیرات منفی بر عملکرد
اندوتلیال داشته باشد .2
▪ افزایش خطر سکته مغزی: مطالعات نشان داده‌اند که قرار گرفتن در معرض دود دست دوم
می‌تواند خطر سکته مغزی را به میزان 2۰تا 3۰درصد افزایش دهد و این ارتباط به صورت دوز-
پاسخ مشاهده شده است .2
▪ نقش سیگار در مرگ و میر ناشی از بیماری های قلبی: سیگار کشیدن و قرار گرفتن در معرض
دود دست دوم به طور کلی بیش از %3۰مرگ و میر ناشی از بیماری‌های قلبی عروقی را تشکیل
می‌دهد(فکوم و همکاران، .)2۰22
خطرات مصرف دخانیات
▪ سرطان‌:دخانیات‌به‌عنوان‌یکی‌از‌عوامل‌اصلی‌بروز‌انواع‌مختلف‌سرطان،‌به‌ویژه‌سرطان‌
ریه،‌شناخته‌می‌شود‌.همچنین،‌مصرف‌دخانیات‌می‌تواند‌خطر‌ابتلا‌به‌سرطان‌های‌دیگر‌
مانند‌سرطان‌دهان،‌گلو‌و‌مثانه‌را‌افزایش‌دهد.
▪ مشکلات تنفسی‌:مصرف‌دخانیات‌می‌تواند‌منجر‌به‌بیماری‌های‌تنفسی‌مزمن‌مانند‌
برونشیت‌و‌آمفیزم‌شود‌.این‌مشکلات‌می‌توانند‌کیفیت‌زندگی‌ را‌به‌شدت‌تحت‌تأثیر‌
قرار‌دهند.
▪ کاهش کیفیت زندگی‌:مصرف‌دخانیات‌نه‌تنها‌بر‌سلامت‌جسمی‌تأثیر‌می‌گذارد‌،بلکه‌
می‌تواند‌به‌کاهش‌کیفیت‌زندگی‌و‌افزایش‌هزینه‌های‌درمانی‌منجر‌شود.
▪ تأثیرات اجتماعی و اقتصادی‌:دخانیات‌نه‌تنها‌بر‌فرد‌بلکه‌بر‌جامعه‌نیز‌تأثیر‌منفی‌دارد.‌
هزینه‌های‌درمانی‌ناشی‌از‌بیماری‌های‌مرتبط‌با‌دخانیات‌بار‌مالی‌سنگینی‌بر‌سیستم‌های‌
بهداشتی‌تحمیل‌می‌کند(فکوم‌و‌همکاران،‌.)2۰22
. ▪
تاثیرات روانی سیگار و تنباکو
▪ اثرات حسی نیکوتین و تنباکو به تأثیراتی اشاره دارد که این مواد بر روی
سیستم عصبی و حواس انسان دارند. در زیر به برخی از این اثرات اشاره
می شود:
▪ تحریک سیستم عصبی مرکزی: نیکوتین به عنوان یک محرک عمل می کند و
می تواند احساسات مثبتی مانند افزایش انرژی، تمرکز و خوشحالی را ایجاد
کند. این اثرات به دلیل تحریک گیرنده های نیکوتینی در مغز است که باعث
آزادسازی دوپامین و سایر مواد شیمیایی مغزی می شود .
▪ کاهش استرس و اضطراب: برخی از افراد ممکن است احساس کنند که سیگار
کشیدن به آن ها کمک می کند تا استرس و اضطراب را کاهش دهند. این اثر
ممکن است به دلیل تأثیر نیکوتین بر روی سیستم عصبی و تغییرات شیمیایی
در مغز باشد(کریستین و همکاران،.)2022
تاثیرات روانی سیگار و تنباکو
▪ تأثیرات منفی بر حواس: با وجود اثرات مثبت اولیه، نیکوتین و تنباکو می توانند
تأثیرات منفی بر حواس نیز داشته باشند. به عنوان مثال، مصرف طولانی مدت
سیگار می تواند به کاهش حس بویایی و چشایی منجر شود و همچنین به
مشکلاتی در بینایی و شنوایی منجر گردد.
▪ وابستگی و اعتیاد: نیکوتین به شدت اعتیادآور است و می تواند باعث وابستگی
جسمی و روانی شود. این وابستگی می تواند به ایجاد احساس نیاز به مصرف
بیشتر نیکوتین و تنباکو منجر شود.
▪ تأثیرات بر خلق و خو: نیکوتین می تواند بر خلق و خو تأثیر بگذارد و در
برخی افراد ممکن است باعث ایجاد حالت های افسردگی یا اضطراب شود، به
ویژه زمانی که اثرات نیکوتین کاهش می یابد (کریستین و همکاران،..)2022
تاثیرات حسی سیگار و تنباکو
❖تحریک و درد: نیکوتین می‌تواند احساس تحریک و درد را در نواحی مختلف بدن، به ویژه
در دهان و گلو، ایجاد کند. این اثرات به دلیل فعال‌سازی گیرنده‌های نیکوتینی استیل‌کولین
در نورون‌های حسی است که به تحریک و درد پاسخ می‌دهند. نیکوتین با تحریک این
گیرنده‌ها، احساسات ناخوشایند و تحریک‌کننده‌ای را ایجاد می‌کند
❖طعم تلخ: نیکوتین همچنین طعم تلخی دارد که می‌تواند باعث ایجاد واکنش‌های رفتاری
منفی در حیوانات شود. در مطالعات، نیکوتین در غلظت‌های بالا باعث اجتناب از آن در
آزمایش‌های ترجیح دو بطری در موش‌ها و سایر جوندگان شده است. این نشان می‌دهد که
طعم تلخ نیکوتین به عنوان یک عامل بازدارنده عمل می‌کند
❖اثر ضد درد (آنتینوسیسپتیو): نیکوتین می‌تواند آستانه درد را افزایش دهد و تحمل درد را
در انسان‌ها و حیوانات افزایش دهد. این اثرات ضد درد به دلیل مهار انتقال سیگنال‌های درد
در سیستم عصبی مرکزی است. نیکوتین می‌تواند به طور مستقیم بر روی نورون‌های حسی
تأثیر بگذارد و احساس درد را کاهش دهد ( 1کریستین و همکاران،..)2022
تاثیرات حسی سیگار و تنباکو
❖تداخل با طعم دهنده ها: نیکوتین می‌تواند با طعم‌دهنده‌هایی مانند منتول
تداخل کند و اثرات تحریک‌کننده آن را کاهش دهد. این ویژگی ممکن است
به محبوبیت نیکوتین به عنوان یک افزودنی طعمی در محصولات تنباکو
کمک کند، زیرا مصرف‌کنندگان ممکن است تحریک ناشی از نیکوتین را
کمتر احساس کنند .1
❖پدیده های حساسیت و بی حسی: به پدیده‌های حساسیت و بی‌حسی اشاره
می‌کند که در اثر استفاده مکرر از نیکوتین ایجاد می‌شود. به عنوان مثال،
تحریک ناشی از نیکوتین ممکن است با استفاده مکرر کاهش یابد (بی‌حسی)
و این پدیده می‌تواند به افزایش مصرف نیکوتین منجر شود (کریستین و
همکاران،. .)2022
مزایای ترک سیگار
❑کاهش خطر مرگ‌:ترک‌سیگار‌در‌سنین‌پایین‌،به‌ویژه‌در‌سن‌ 4۰سالگی،‌می‌تواند‌به‌
کاهش‌‌%9۰در‌خطر‌اضافی‌مرگ‌کمک‌کند‌.این‌نشان‌دهنده‌تأثیر‌مثبت‌ترک‌سیگار‌بر‌
سلامت‌عمومی‌و‌به‌ویژه‌سلامت‌قلب‌و‌عروق‌است .1
❑بهبود وضعیت سلامت‌:ترک‌سیگار‌می‌تواند‌به‌بهبود‌عملکرد‌اندوتلیال‌و‌کاهش‌خطر‌
ابتلا‌به‌بیماری‌های‌قلبی‌عروقی‌کمک‌کند‌.این‌بهبودها‌می‌تواند‌به‌سرعت‌پس‌از‌ترک‌
سیگار‌آغاز‌شود‌و‌به‌تدریج‌با‌گذشت‌زمان‌افزایش‌یابد .1
❑کاهش خطر حوادث قلبی‌:افرادی‌که‌سیگار‌را‌ترک‌می‌کنند‌،به‌تدریج‌خطر‌ابتلا‌به‌
حوادث‌قلبی‌و‌عروقی‌را‌کاهش‌می‌دهند‌و‌این‌خطر‌به‌مرور‌زمان‌به‌سطح‌افرادی‌که‌
هرگز‌سیگار‌نکشیده‌اند‌نزدیک‌می‌شود(لنگل‌و‌همکاران،‌( )2۰23گالوچی‌و‌همکاران،‌
.1)2۰2۰
استراتژی های ترک سیگار
❖مشاوره و حمایت روانی‌:ارائه‌مشاوره‌های‌فردی‌و‌گروهی‌می‌تواند‌به‌افراد‌کمک‌کند تا‌
انگیزه‌و‌استراتژی‌های‌لازم‌برای‌ترک‌سیگار‌را‌پیدا‌کنند.
❖داروهای کمکی‌:استفاده‌از‌داروهایی‌مانند‌نیکوتین‌پچ‌ها‌و‌داروهای‌تجویزی‌می‌تواند‌به‌
کاهش‌علائم‌ترک‌و‌افزایش‌شانس‌موفقیت‌در‌ترک‌سیگار‌کمک‌کند.
❖برنامه های آموزشی‌:آموزش‌در‌مورد‌خطرات‌مصرف‌دخانیات‌و‌روش‌های‌ترک‌می‌تواند‌
به‌افزایش‌آگاهی‌و‌انگیزه‌افراد‌برای‌ترک‌سیگار‌کمک‌کند.
❖حمایت اجتماعی‌:ایجاد‌شبکه‌های‌حمایتی‌از‌خانواده‌و‌دوستان‌می‌تواند‌به‌افراد‌در‌
فرآیند‌ترک‌سیگار‌کمک‌کند(ونگ‌و‌همکاران،‌.)2۰24
روش های ترک سیگار
• استراتژی‌های ترک سیگار شامل مجموعه‌ای از روش‌ها و تکنیک‌ها هستند که به افراد کمک
می‌کنند تا از سیگار کشیدن دست بکشند. این استراتژی‌ها می‌توانند به صورت فردی یا ترکیبی
از چندین روش به کار گرفته شوند. در زیر به برخی از این استراتژی‌ها اشاره می‌شود:
• .1برنامه ریزی و تعیین هدف
• تعیین تاریخ ترک: انتخاب یک تاریخ مشخص برای ترک سیگار و برنامه‌ریزی برای آن.
• نوشتن دلایل ترک: یادداشت کردن دلایل شخصی برای ترک سیگار و مرور آن‌ها به طور
منظم.
• .2استفاده از نیکوتین درمانی
• چسب های نیکوتین: استفاده از چسب‌های نیکوتین که به تدریج نیکوتین را به بدن می‌رسانند.
• آدامس های نیکوتین: جویدن آدامس‌های نیکوتین برای کاهش .cravings
• قرص های نیکوتین: استفاده از قرص‌های نیکوتین که به صورت زیرزبانی مصرف می‌شوند.
• .3داروهای تجویزی
• داروهای غیرنیکوتینی: مانند بپروپیون Zybanو وارنیکلین Chantixکه به کاهش علائم ترک
و cravingsکمک می‌کنند(تاتن و همکاران، ()2۰22سان و همکاران، .)2۰23
روش های ترک سیگار
استراتژی‌های ترک سیگار شامل مجموعه‌ای از روش‌ها و تکنیک‌ها هستند که به افراد کمک
می‌کنند تا از سیگار کشیدن دست بکشند. این استراتژی‌ها می‌توانند به صورت فردی یا ترکیبی از
چندین روش به کار گرفته شوند. در زیر به برخی از این استراتژی‌ها اشاره می‌شود:
.1برنامه ریزی و تعیین هدف
تعیین تاریخ ترک: انتخاب یک تاریخ مشخص برای ترک سیگار و برنامه‌ریزی برای آن.
نوشتن دلایل ترک: یادداشت کردن دلایل شخصی برای ترک سیگار و مرور آن‌ها به طور منظم.
.2استفاده از نیکوتین درمانی
چسب های نیکوتین: استفاده از چسب‌های نیکوتین که به تدریج نیکوتین را به بدن می‌رسانند.
آدامس های نیکوتین: جویدن آدامس‌های نیکوتین برای کاهش .cravings
قرص های نیکوتین: استفاده از قرص‌های نیکوتین که به صورت زیرزبانی مصرف می‌شوند.
.3داروهای تجویزی
داروهای غیرنیکوتینی: مانند بپروپیون Zybanو وارنیکلین Chantixکه به کاهش علائم ترک و
cravingsکمک می‌کنند(تاتن و همکاران، ()2۰22کورنیلوس و همکاران، .)2۰23
.
روش های ترک سیگار
.5تغییر رفتار
شناسایی محرک ها: شناسایی موقعیت‌ها یا احساساتی که باعث تمایل به سیگار کشیدن می‌شوند و تلاش برای
اجتناب از آن‌ها.
جایگزینی عادات: پیدا کردن فعالیت‌های جایگزین برای پر کردن زمان‌هایی که معمولاً سیگار کشیده می‌شود،
مانند ورزش یا سرگرمی‌های دیگر.
.6استفاده از تکنیک های آرامش
مدیتیشن و یوگا: استفاده از تکنیک‌های آرامش برای کاهش استرس و اضطراب.
تنفس عمیق: تمرین تنفس عمیق برای کنترل احساسات و .cravings
.7آموزش و اطلاعات
آموزش درباره خطرات سیگار کشیدن: افزایش آگاهی درباره عوارض و خطرات سیگار کشیدن برای تقویت
انگیزه ترک.
.8حمایت از خانواده و دوستان
درخواست حمایت: درخواست از خانواده و دوستان برای حمایت و تشویق در طول فرآیند ترک(تاتن و
همکاران، .)2۰22
.
پروتکل درمانی ترک سیگار
• تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال تکراری rTMS
• درمان شناختی-رفتاری CBT
• درمان جایگزینی نیکوتین NRT
تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال تکراری rTMS
• rTMSیک روش غیرتهاجمی است که از امواج مغناطیسی برای تحریک نواحی خاصی از مغز استفاده می کند. این روش به
طور خاص برای تغییر فعالیت مغزی در نواحی مرتبط با احساسات و رفتارها طراحی شده است.
• هدف گذاری نواحی مغزی: در درمان ترک سیگار، rTMSمعمولاً بر روی نواحی خاصی از مغز که به رفتارهای اعتیادی و
احساسات مرتبط هستند، مانند انسولا ( insulaو قشر پیشانی prefrontal cortexمتمرکز می شود. این نواحی به پردازش
احساسات و کنترل رفتار کمک می کنند.
• تحریک مغزی: با استفاده از یک کویل ،rTMSامواج مغناطیسی به ناحیه هدف ارسال می شود. این تحریک می تواند به تغییر
فعالیت الکتریکی در آن ناحیه کمک کند و در نتیجه به کاهش تمایل به سیگار کشیدن و کاهش علائم ترک نیکوتین منجر
شود(یانگ و همکاران،.)2024
. •
تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال تکراری rTMS
روش درمان
• جلسات درمانی: درمان معمولاً شامل چندین جلسه rTMSاست که در طول یک دوره مشخص (مثلاً چند هفته) برگزار
می شود. هر جلسه ممکن است بین 20تا 40دقیقه طول بکشد.
• تعداد جلسات: تعداد جلسات و فرکانس تحریک ممکن است بسته به پروتکل خاص درمان و نیازهای فردی بیمار متفاوت
باشد. در برخی پروتکل ها، ممکن است از تحریک با فرکانس بالا (مانند 10هرتز) یا تحریک با الگوی تئتا-بوس iTBSاستفاده
شود که به دلیل سرعت و کارایی بیشتر، محبوبیت یافته است .
ترکیب با سایر درمان ها
• ترکیب با CBTو NRT: rTMSمعمولاً به عنوان بخشی از یک پروتکل چندوجهی ترکیب می شود که شامل درمان شناختی-
رفتاری CBTو درمان جایگزینی نیکوتین NRTاست. این ترکیب می تواند به بهبود نتایج درمان و افزایش شانس موفقیت در
ترک سیگار کمک کند (یانگ و همکاران،.)2024
درمان شناختی و رفتاری
پروتکل درمانی شناختی-رفتاری CBTبرای ترک سیگار به عنوان یک روش مؤثر در کمک به افراد برای تغییر الگوهای فکری و
رفتاری مرتبط با سیگار کشیدن طراحی شده است. در زیر مراحل اصلی این پروتکل آورده شده است:
.1آموزش و آگاهی
آموزش درباره نیکوتین و اعتیاد: بیماران باید درک دقیقی از چگونگی تأثیر نیکوتین بر مغز و بدن و همچنین فرآیند اعتیاد داشته
باشند.
شناسایی دلایل سیگار کشیدن: بیماران باید دلایل شخصی خود برای سیگار کشیدن و همچنین محرک های خاصی که باعث تمایل
به سیگار کشیدن می شوند را شناسایی کنند.
.2شناسایی الگوهای فکری منفی
شناسایی افکار منفی: بیماران باید افکار و باورهای منفی خود را که به سیگار کشیدن مرتبط هستند، شناسایی کنند. این افکار
ممکن است شامل "من نمی توانم بدون سیگار زندگی کنم" یا "سیگار به من آرامش می دهد" باشد.
چالش کشیدن این افکار: با استفاده از تکنیک های ،CBTبیماران یاد می گیرند که این افکار را به چالش بکشند و به جای آن افکار
مثبت و واقع بینانه تری را جایگزین کنند.
درمان شناختی و رفتاری
.3توسعه مهارت های مقابله ای
تکنیک های مدیریت استرس‌:بیماران‌باید‌تکنیک‌های‌مدیریت‌استرس‌مانند‌تنفس‌عمیق،‌مدیتیشن‌و‌ورزش‌را‌یاد‌بگیرند‌تا‌در‌مواقع‌فشار‌و‌
استرس‌از‌آن‌ها‌استفاده‌کنند.
استراتژی های مقابله با محرک ها‌:شناسایی‌و‌برنامه‌ریزی‌برای‌مقابله‌با‌موقعیت‌هایی‌که‌ممکن‌است‌باعث‌تمایل‌به‌سیگار‌کشیدن‌شوند‌،از‌
جمله‌موقعیت‌های‌اجتماعی‌یا‌استرس‌زا.
.4برنامه ریزی برای ترک
تعیین تاریخ ترک‌:بیماران‌باید‌یک‌تاریخ‌مشخص‌برای‌ترک‌سیگار‌تعیین‌کنند‌و‌به‌آن‌پایبند‌باشند.
استفاده از جایگزین ها‌:معرفی‌درمان‌های‌جایگزین‌نیکوتین‌ NRTیا‌داروهای‌دیگر‌به‌عنوان‌بخشی‌از‌برنامه‌ترک.
.5پشتیبانی و پیگیری
جلسات منظم مشاوره‌:برگزاری‌جلسات‌منظم‌برای‌بررسی‌پیشرفت،‌شناسایی‌چالش‌ها‌و‌ارائه‌حمایت‌عاطفی.
گروه های حمایتی‌:تشویق‌به‌شرکت‌در‌گروه‌های‌حمایتی‌برای‌تبادل‌تجربیات‌و‌دریافت‌حمایت‌از‌دیگران.
.6تقویت و حفظ تغییرات
تقویت رفتارهای مثبت‌:شناسایی‌و‌تقویت‌رفتارهای‌مثبت‌و‌موفقیت‌ها‌در‌ترک‌سیگار.
برنامه ریزی برای جلوگیری از بازگشت‌:توسعه‌استراتژی‌هایی‌برای‌جلوگیری‌از‌بازگشت‌به‌سیگار‌کشیدن‌در‌آینده. (یانگ و
همکاران،.)2024
یانگ‌و‌همکاران()2۰24
خلاصه پژوهش در مورد درمان چندوجهی ترک سیگار که شامل تحریک مغناطیسی فراگیر تکراری ،rTMSرفتار درمانی شناختی
CBTو جایگزینی نیکوتین NRTدر کهنه‌سربازان می‌شود، به طور کلی به بررسی تأثیر این رویکرد ترکیبی بر نرخ ترک سیگار و کاهش
وابستگی به نیکوتین می‌پردازد.
در این نوع پژوهش‌ها، معمولاً از مشارکت‌کنندگان خواسته می‌شود تا با این سه روش به طور همزمان درمان شوند. rTMSبه عنوان
یک روش غیرتهاجمی برای تحریک مناطق خاصی از مغز به کار می‌رود که می‌تواند به کاهش اضطراب و cravingsکمک کند. CBT
نیز بر شناسایی و تغییر الگوهای فکری منفی و رفتارهای مربوط به سیگار کشیدن تمرکز دارد. NRTبه کاهش علائم ترک و
cravingsکمک می‌کند.
نتایج معمولاً نشان می‌دهند که این ترکیب می‌تواند به بهبود نرخ ترک سیگار نسبت به درمان‌های سنتی کمک کند و تأثیرات مثبتی بر
سلامت روانی و جسمانی شرکت‌کنندگان داشته باشد. این پژوهش می‌تواند به توسعه طرح‌های درمانی جامع‌تر برای کهنه‌سربازان و
دیگر افرادی که با مشکل وابستگی به نیکوتین مواجه هستند، کمک کند.
لیدسون‌و‌همکاران()2۰23
پژوهش در مورد سیگارهای الکترونیکی به عنوان ابزاری برای ترک سیگار به طور کلی به بررسی تأثیر این دستگاه‌ها در کمک به افرادی که قصد ترک
مصرف نیکوتین و سیگارهای سنتی دارند، می‌پردازد. سیگارهای الکترونیکی، معروف به ویپ، معمولاً‌ حاوی نیکوتین و سایر مواد شیمیایی هستند که
بخار ایجاد کرده و به مصرف‌کنندگان امکان می‌دهند که نیکوتین را بدون احتراق مستقیم مصرف کنند.
محققان به بررسی جوانب مختلف این موضوع از جمله اثرات مثبت و منفی استفاده از سیگارهای الکترونیکی در فرایند ترک سیگار پرداخته‌اند. برخی
از مزایای مطرح‌شده شامل این است که سیگارهای الکترونیکی می‌توانند به عنوان یک جایگزین کمتر مضر برای سیگارهای سنتی عمل کنند و به
کاهش علائم ترک کمک کنند. همچنین، آنها می‌توانند به مصرف‌کنندگان این امکان را بدهند که میزان نیکوتین را به تدریج کاهش دهند.
اما در عین حال، انتقاداتی نیز وجود دارد که ممکن است این دستگاه‌ها به اعتیاد فرد کمک کنند یا باعث جذب جوانان به مصرف نیکوتین شوند.
همچنین دلایل پزشکی و سلامتی مرتبط با مواد شیمیایی موجود در بخار سیگارهای الکترونیکی نیز از جمله نگرانی‌های مطرح در این حوزه است.
به طور کلی، پژوهش‌های مختلف در این زمینه به تحلیل داده‌ها و نتیجه‌گیری‌های متفاوتی می‌پردازند و به تصمیم‌گیران در حوزه بهداشت عمومی
کمک می‌کنند تا بهترین راهکارها را برای تسهیل ترک سیگار و کاهش مضرات آن تعیین کنند.
اوکوبی‌و‌همکاران()2۰23
• درمان دارویی:
• نیترات ها :NRTاین‌روش‌شامل‌محصولات‌حاوی‌نیکوتین‌است‌که‌به‌عنوان‌جایگزین‌سیگار‌به‌کار‌می‌روند‌.انواع‌آنان‌شامل‌چسب،‌آدامس،‌قرص‌های‌
زیرزبانی،‌اسپری‌بینی‌و‌تسترهای‌نیکوتینی‌هستند‌.این‌داروها‌به‌کاهش‌علائم‌ترک‌نیکوتین‌کمک‌کرده‌و‌فرد‌را‌از‌آسیب‌های‌سیگار در‌امان‌می‌دارند.
• بزوپیون )Zybanو ورنباکس Chantixاین‌داروها‌به‌تنظیم‌سطح‌مواد‌شیمیایی‌در‌مغز‌کمک‌می‌کنند‌و‌می‌توانند‌به‌کاهش‌میل‌به‌سیگار‌و‌تسکین‌علائم‌
ترک‌کمک‌کنند.
• روان درمانی:
• این‌رویکرد‌شامل‌مشاوره‌های‌فردی‌یا‌گروهی‌است‌که‌به‌افراد‌کمک‌می‌کند‌تا‌به‌درک‌بهتری‌از‌عادت‌های‌خود‌برسند‌و‌راهبردهای‌موثر‌برای‌مقابله‌با‌
استرس‌و‌وسوسه‌های‌مرتبط‌با‌سیگار‌کشیدن‌را‌یاد‌بگیرند‌.جلسات‌مشاوره‌می‌تواند‌شامل‌تمرینات‌تلاش‌برای‌تغییر‌رفتار،‌شناسایی‌محرک‌ها‌و‌تدوین‌
برنامه‌ترک‌سیگار‌باشد.
• روش های جایگزین نیکوتینی:
• این‌محصولات،‌از‌جمله‌چسب‌های‌نیکوتینی‌و‌آدامس‌ها،‌نیکوتین‌را‌به‌تدریج‌وارد‌بدن‌می‌کنند‌و‌به‌افراد‌کمک‌می‌کنند‌تا‌به‌آرامی‌عادت‌خود‌را‌ترک‌
کنند‌.استفاده‌از‌این‌روش‌ها‌معمولاً‌با‌کاهش‌تدریجی‌دوز‌نیکوتین‌همراه‌است‌تا‌بدن‌بتواند‌به‌تدریج‌به‌بدون‌نیکوتین‌عادت‌کند.
• تکنیک های شناختی-رفتاری:
• این‌رویکرد‌بر‌روی‌شناسایی‌و‌تغییر‌الگوهای‌فکری‌و‌رفتاری‌مرتبط‌با‌سیگار‌کشیدن‌تمرکز‌دارد‌.فرد‌یاد‌می‌گیرد‌تا‌به‌شناسایی محرک‌های‌سیگار‌کشیدن‌
(مانند‌استرس،‌خستگی‌یا‌شرایط‌اجتماعی‌)بپردازد‌و‌تکنیک‌های‌مدیریت‌استرس،‌مانند‌تنفس‌عمیق‌،مدیتیشن‌یا‌ورزش‌را‌به‌منظور‌کاهش‌وسوسه‌های‌
سیگار‌کشیدن‌به‌کار‌گیرد.
• روش های حمایتی:
• سیستم‌های‌پشتیبانی‌مانند‌گروه‌های‌حمایتی‌،تلفن‌های‌مشاوره‌و‌برنامه‌های‌آنلاین‌می‌توانند‌به‌افراد‌کمک‌کنند‌تا‌احساس‌تنهایی‌نکنند‌و‌از‌تجربیات‌دیگران‌
بهره‌برداری‌کنند‌.این‌روش‌ها‌به‌تقویت‌انگیزه‌و‌فراهم‌آوردن‌یک‌شبکه‌حمایتی‌کمک‌می‌کنند.
•
عوامل موثر در تمایل نوجوانان به سیگار
➢عوامل فردی:
.1سن‌بالاتر‌و‌جنس‌مذکر‌:پسران‌بیشتر‌در‌معرض‌خطر‌سیگار‌کشیدن‌هستند .5
.2استرس‌و‌فشارهای‌روانی‌:نوجوانانی‌که‌با‌استرس‌بیشتری‌مواجه‌هستند،‌ممکن‌است‌به‌سیگار‌کشیدن‌روی‌آورند .5
➢عوامل خانوادگی:
.1وجود‌سیگاری‌در‌خانواده‌:اگر‌یکی‌از‌اعضای‌خانواده‌سیگاری‌باشد،‌احتمال‌سیگار‌کشیدن‌نوجوانان‌افزایش‌می‌یابد .5
.2تحصیلات‌و‌وضعیت‌اقتصادی‌والدین‌:والدینی‌با‌تحصیلات‌پایین‌تر‌و‌وضعیت‌اقتصادی‌نامناسب‌می‌توانند‌بر‌رفتار‌سیگار‌کشیدن‌
فرزندان‌تأثیر‌بگذارند .5
➢عوامل اجتماعی:
.1دوستان‌سیگاری‌:تأثیر‌دوستان‌و‌همسالان‌بر‌رفتار‌سیگار‌کشیدن‌نوجوانان‌بسیار‌قوی‌است .۶
.2نگرش‌های‌اجتماعی‌و‌هنجارهای‌مربوط‌به‌سیگار‌کشیدن‌:نگرش‌مثبت‌به‌سیگار‌کشیدن‌و‌نداشتن‌آگاهی‌کافی‌از‌عواقب آن‌می‌تواند‌
نوجوانان‌را‌به‌سمت‌سیگار‌کشیدن‌سوق‌دهد .5
➢عوامل محیطی:
.1دسترسی‌آسان‌به‌سیگار‌:اگر‌نوجوانان‌به‌راحتی‌به‌سیگار‌دسترسی‌داشته‌باشند،‌احتمال‌سیگار‌کشیدن‌آنها‌افزایش‌می‌یابد .5
.2تأثیر‌رسانه‌ها‌:تبلیغات‌و‌نمایش‌های‌رسانه‌ای‌که‌سیگار‌کشیدن‌را‌عادی‌می‌سازند،‌می‌توانند‌بر‌رفتار‌نوجوانان‌تأثیر‌بگذارند (رعنایی‌و‌
همکاران،‌.)2۰22
•
پروتکل درمان اعتیاد به سیگار در نوجوانان
جلسه :۱ارزیابی اولیه و ایجاد ارتباط
اهداف:
برقراری‌رابطه‌درمانی‌و‌ایجاد‌اعتماد.
ارزیابی‌انگیزه‌ترک‌سیگار‌و‌میزان‌وابستگی‌به‌آن.
بررسی‌زمینه‌های‌روان‌شناختی،‌محیطی‌و‌اجتماعی‌مرتبط‌با‌مصرف‌سیگار.
فعالیت ها:
گفتگو‌درباره‌عادت‌های‌سیگار‌کشیدن‌و‌تأثیرات‌آن‌بر‌زندگی‌نوجوان.
استفاده‌از‌پرسشنامه‌های‌سنجش‌وابستگی‌به‌نیکوتین‌معرفی‌طرح‌درمانی‌و‌تأکید‌بر‌همکاری‌و‌حمایت.
جلسه :۲آموزش آگاهی از عادت ها و انگیزه ترک
اهداف:
افزایش‌آگاهی‌نوجوان‌از‌محرک‌های‌سیگار‌کشیدن.
بررسی‌دلیل‌و‌انگیزه‌های‌فردی‌برای‌ترک.
فعالیت ها:
نگه‌داشتن‌دفترچه‌ای‌از‌محرک‌های‌سیگار‌کشیدن‌(مانند‌مکان‌ها،‌افراد‌و‌احساسات‌مرتبط‌با‌مصرف.)
بحث‌درباره‌مضرات‌سیگار‌از‌دیدگاه‌جسمی‌،روانی‌و‌اجتماعی.
شناسایی‌انگیزه‌های‌فردی‌برای‌ترک‌(سلامتی،‌بهبود‌عملکرد‌ورزشی،‌روابط‌بهتر.)
پروتکل درمان اعتیاد به سیگار در نوجوانان
جلسه :۳آموزش مهارت های مدیریت استرس و هیجانات
اهداف:
آموزش‌تکنیک‌های‌مدیریت‌استرس‌که‌به‌نوجوان‌کمک‌کند‌تا‌بدون‌مصرف‌سیگار‌با‌تنش‌ها‌روبه‌رو‌شود.
فعالیت ها:
آموزش‌تکنیک‌های‌آرام‌سازی‌(مانند‌تنفس‌عمیق‌و‌ریلکسیشن‌پیشرونده.)
تکنیک‌های‌کنترل‌افکار‌و‌احساسات‌منفی‌مرتبط‌با‌وسوسه‌مصرف.
معرفی‌مدیتیشن‌و‌تمرین‌ذهن‌آگاهی‌( )Mindfulnessبه‌عنوان‌راهکاری‌برای‌مواجهه‌با‌استرس.
جلسه :۴توسعه مهارت های مقابله ای سالم
اهداف:
تقویت‌رفتارهای‌جایگزین‌و‌سالم‌به‌جای‌سیگار‌کشیدن.
فعالیت ها:
شناسایی‌و‌تمرین‌فعالیت‌های‌جایگزین‌برای‌سیگار‌کشیدن‌(مانند‌ورزش،‌هنر،‌یا‌فعالیت‌های‌اجتماعی.)
تقویت‌مهارت‌های‌مقابله‌ای‌مانند‌حل‌مسئله‌و‌تصمیم‌گیری‌در‌موقعیت‌های‌دشوار.
معرفی‌تکنیک‌های‌تنظیم‌هیجان‌و‌کاهش‌تحریکات‌محیطی.
پروتکل درمان اعتیاد به سیگار در نوجوانان
• جلسه :۵کار بر روی روابط اجتماعی و حمایتی
• اهداف:
•
•شناسایی‌منابع‌حمایتی‌در‌خانواده‌و‌دوستان.
آموزش‌تکنیک‌های‌مقاومت‌در‌برابر‌فشارهای‌اجتماعی.• فعالیت ها:•
•
•بحث‌درباره‌چالش‌های‌اجتماعی‌و‌فشارهای‌همسالن‌برای‌سیگار‌کشیدن.
آموزش‌تکنیک‌های‌مقابله‌با‌فشارهای‌اجتماعی‌و‌افزایش‌توانایی‌گفتن‌"نه."
مشارکت‌والدین‌یا‌افراد‌مهم‌در‌حمایت‌از‌فرآیند‌ترک.جلسه :۶برنامه ریزی برای ترک و آماده سازی برای موانع
•اهداف:
•
•
•فعالیت ها:تنظیم‌یک‌برنامه‌ترک‌سیگار‌مشخص‌با‌تاریخ‌شروع.
پیش‌بینی‌و‌برنامه‌ریزی‌برای‌مواجهه‌با‌موانع.شناسایی‌موانع‌و‌چالش‌هایی‌که‌ممکن‌است‌پس‌از‌ترک‌با‌آن‌ها‌روبه‌رو‌شود.
.• تنظیم‌تاریخ‌مشخص‌برای‌ترک.
• • آموزش‌تکنیک‌های‌مقابله‌ای‌برای‌مواجهه‌با‌وسوسه‌های‌پس‌از‌ترک
پروتکل درمان اعتیاد به سیگار در نوجوانان
• جلسه :۷پیشگیری از بازگشت Relapse Prevention
• اهداف:
• آموزش‌تکنیک‌های‌پیشگیری‌از‌بازگشت‌به‌مصرف‌سیگار.• فعالیت ها:• جلسه :۸مرور و ارزیابی پیشرفت• اهداف:• فعالیت ها:• بحث‌درباره‌علائم‌هشدار‌دهنده‌بازگشت‌و‌شناسایی‌موقعیت‌های‌پرخطر.
• آموزش‌تکنیک‌های‌تقویت‌اعتماد‌به‌نفس‌و‌انگیزه‌ماندن‌در‌مسیر‌ترک.
• تمرین‌پاسخ‌های‌جایگزین‌در‌برابر‌وسوسه‌های‌احتمالی.
• ارزیابی‌پیشرفت‌و‌تنظیم‌برنامه‌های‌آینده.
• مرور‌دستاوردها‌و‌چالش‌ها.
• مرور‌فرآیند‌ترک‌و‌موفقیت‌های‌به‌دست‌آمده.
• بحث‌درباره‌چالش‌های‌باقی‌مانده‌و‌استراتژی‌های‌جدید‌برای‌مقابله‌با‌آن‌ها.
• تقویت‌حس‌خودکارآمدی‌و‌جشن‌گرفتن‌موفقیت‌های‌حاصل‌شده.
Reference
• Wong, B. K., Veldhuizen, S., Minian, N., Zawertailo, L., & Selby, P. (2024). The effects of alcohol use on smoking cessation treatment with nicotine replacement
therapy: An observational study. Addictive Behaviors, 155, 108045.
• Fekom, M., El Aarbaoui, T., Guignard, R., Andler, R., Quatremère, G., Ducarroz, S., ... & Melchior, M. (2022). Use of tobacco cessation aids and likelihood of
smoking cessation: A French population-based study. Preventive Medicine Reports, 30, 102044.
• Lengel, D., & Kenny, P. J. (2023). New medications development for smoking cessation. Addiction neuroscience, 7, 100103.
• Abujaber, D. A., Elshatarat, R. A., Al-Za’areer, M. S., Al Tarawneh, N. S., Al-Sayaghi, K. M., Younis, H. M., ... & Saleh, Z. T. Tobacco Use and Health Hazards:
A Literature Review for Smoking Cessation.
• Gallucci, G., Tartarone, A., Lerose, R., Lalinga, A. V., & Capobianco, A. M. (2020). Cardiovascular risk of smoking and benefits of smoking cessation. Journal of
thoracic disease, 12(7), 3866.
• Sun, C. J., Doran, K. M., Sevelius, J. M., & Bailey, S. R. (2023). A qualitative examination of tobacco use and smoking cessation among gender minority
adults. Annals of Behavioral Medicine, 57(7), 530-540.
• Carstens, E., & Carstens, M. I. (2022). Sensory effects of nicotine and tobacco. Nicotine and Tobacco Research, 24(3), 306-315.
• Cornelius, M. E., Wang, T. W., Jamal, A., Loretan, C. G., Willis, G., Graham-Glover, B., & Neff, L. (2023). Peer Reviewed: State-Specific Prevalence of Adult
Tobacco Product Use and Cigarette Smoking Cessation Behaviors, United States, 2018–2019. Preventing Chronic Disease, 20.
• Kokane, A. M., & Mitra, A. (2020). Preparedness of primary health care providers for tobacco cessation—Experiences from a non-communicable disease
training program. Indian Journal of Cancer, 57(4), 443-450.
• Kokane, A. M., & Mitra, A. (2020). Preparedness of primary health care providers for tobacco cessation—Experiences from a non-communicable disease
training program. Indian Journal of Cancer, 57(4), 443-450.
• https://www.hamshahrionline.ir/news/856326/%D8%A2%D8%AE%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%B1-%D9%88-
%D8%A7%D8%B1%D9%82%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B9%D9%85%D8%A7%D9%84-%D8%AF%D8%AE%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AA-
%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D8%AF%D9%88%D9%84-%D9%85%D8%B5%D8%B1%D9%81-
%D8%B3%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D8%B1
• https://tobaccoatlas.org/
• https://ourworldindata.org/grapher/number-of-deaths-from-tobacco-smoking
• Young, J. R., Polick, C. S., Michael, A. M., Dannhauer, M., Galla, J. T., Evans, M. K., ... & Beckham, J. C. (2024). Multimodal smoking cessation treatment
combining repetitive transcranial magnetic stimulation, cognitive behavioral therapy, and nicotine replacement in veterans with posttraumatic stress disorder: A
feasibility randomized controlled trial protocol. Plos one, 19(9), e0291562.
• Ranaei, V., Abasi, H., Peyambari, M., Alizadeh, L., & Pilevar, Z. (2022). Factors affecting cigarette smoking in adolescents: A systematic review. Tobacco and
Health, 1(3), 138-145.
• Lindson, N., Butler, A. R., McRobbie, H., Bullen, C., Hajek, P., Begh, R., ... & Hartmann-Boyce, J. (2024). Electronic cigarettes for smoking cessation. Cochrane Database of Systematic Reviews, (1).
• Okobi, O. E., Salawu, M. A., Nikravesh, E., Umeozor, I. V., Sanusi, I. A., Ojo, S. A., ... & Izundu, I. C. (2023). Approaches to smoking cessation. Journal of Advances in Medicine and Medical
Research, 35(13), 74-81.