بررسی اثر درمانی عسل کُنار (سدر) بر بهبود آتروفی و زخم‌های ناشی از لیکن پلان اروزیو و آتروفیک دهانی

دسته بندي : کالاهای دیجیتال » رشته پزشکی (آموزش_و_پژوهش)

این پایان نامه در قالب فرمت word قابل ویرایش ، آماده پرینت و ارائه به عنوان پروژه پایانی میباشد.


مقدمه: این مطالعه ، به منظور بررسی اثرات عسل کنار(سدر)، در درمان لیکن پلان آتروفیک و اروزیو دهانی انجام شده است.

مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر، یک مطالعه  کارازمایی بالینی می باشد  که از شهریور 1390 تا شهریور 1391 ادامه پیدا کرد.  تعداد 30 بیمار(2 مرد و 28 زن)  به صورت تصادفی در دو گروه همگن شده قرار گرفتند. گروه اول، عسل کنار را(20 میلی لیتر عسل ، 3 بار در روز، روی زخم ها مالیده و سپس قورت می دادند.) همراه با درمان استاندارد(دهانشویه دگزامتازون 0.5 میلی گرم، 4 بار در روز و کپسول 100 میلی گرم فلوکنازول، یک عدد در روز) به مدت 4 هفته، ادامه می دادند و بیماران گروه دوم، فقط درمان استاندارد را دریافت  کردند.

معاینات بیماران، به صورت هفتگی انجام می شد و اندازه ضایعات آتروفیک و اروزیو، اندازه شدت ضایعات ( بر اساس معیار تانگ پراسوم) و اندازه درد و سوزش( با معیار VAS) ثبت می شد.

نتایج: هر دو گروه  درمان، کاهش معنا دار در میزان سوزش، اندازه ضایعه اروزیو و اندازه ضایعه آتروفیک را تجربه کردند (به خصوص در کنترل اول) اما اختلاف معناداری بین دو گروه وجود نداشت. (p>0.05) عسل به همراه درمان استاندارد، تاثیر بیشتری در درمان زخم های ضایعه در گروه کنترل داشت، (میزان بهبودی زخم در گروه تجربی  69% می باشد درحالی که  میزان بهبودی زخم در گروه کنترل50% می باشد.)به عبارت دیگر، اثر عسل بر روی ضایعات زخمی، بارزتر از اثر آن بر ضایعات اروزیو و آتروفیک بود،هر چند این تفاوت معنادار نبود.(p=0.137)

نتیجه: عسل در درمان درد و سوزش و همچنین بهبود ضایعه آترفیک و اروزیو در مقایسه با گروه شاهد تاثیر معناداری نداشت،اما ممکن است در بهبودی زخم های لیکن پلان دهانی تاثیر مثبتی داشته باشد. به هر حال انجام تحقیقات  بیشتر با حجم نمونه بزرگتر الزامی است.

لیکن پلان یک بیماری التهابی پوستی مخاطی است که منشا ایمنولوژیک داشته و به شکل‌های گوناگون تظاهر می‌یابد.(1)این بیماری در حفره دهان، پوست، مخاط ژنیتال،ناخن‌ها و پوست سر ایجاد می‌شود. لیکن پلان یکی از شایع ترین بیماری‌های مخاطی حفره دهان است.(2)

طبقه‌بندی این بیماری به طرق مختلف صورت گرفته است از جمله:

1- واکنش‌های لیکنوئیدی

2- لیکن پلان

 

واکنش‌های لیکنوئیدی

واکنش لیکنوئیدی برای توصیف ضایعاتی که از لحاظ بالینی و هیستوپاتولوژیکی مشابه لیکن پلان هستند،ولی سبب شناسی مشخصی دارند به کار می‌رود.در تشخیص افتراقی لیکن پلان دهانی(oral lichen planus=OLP) همیشه باید ابتدا واکنش‌های لیکنوئید رد شوند.(3)

برخی مواد دندان پزشکی، دارو‌ها و بیماری‌ها سبب بروزاین ضایعات می‌شود.(4)بیشتر آلرژن ها، مواد خارجی مانند مواد فلزی مانند طلا، نیکل، جیوه و پالادیوم و داروها می‌باشند.(3)نمای بالینی این ضایعات مشابه لیکن پلان می‌باشد، ولی معمولا انتشار کم تر و در اکثر مواقع به صورت یک طرفه در گونه و ناحیه طرفی زبان دیده می‌شود.بر خلاف OLP که شایعترین نمای بالینی آن نوع رتیکولر می‌باشد، در مورد این ضایعات شایعترین تظاهر، نوع اروزیو است.(1 و 5)

واکنش‌های دارویی لیکنوئیدی مشخصات بالینی و هیستوپاتولوژی مشابه OLP دارند، با این تفاوت که در تاریخچه بیماری ممکن است نشانه هایی از مصرف داروهایی که ممکن است علت ضایعه باشد را در اختیار قرار دهد.این واکنش‌ها معمولا بعد از 72-24 ساعت بعد از برخورد با آلرژن آغاز می‌گردد. 3C456E644E6F74653E3C436974653E3C417574686F723E49736D61696C3C2F417574686F723E3C596561723E323030373C2F596561723E3C5265634E756D3E33323C2F5265634E756D3E3C446973706C6179546578743E28332C2036293C2F446973706C6179546578743E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E33323C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E33323C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E49736D61696C2C20532E20422E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4B756D61722C20532E204B2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5A61696E2C20522E20422E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E4465706172746D656E74206F66204F72616C20506174686F6C6F67792C204F72616C204D65646963696E6520616E6420506572696F646F6E746F6C6F67792C20466163756C7479206F662044656E7469737472792C20556E6976657273697479206F66204D616C6179612C204B75616C61204C756D7075722C204D616C61797369612E3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E4F72616C206C696368656E20706C616E757320616E64206C696368656E6F6964207265616374696F6E733A206574696F706174686F67656E657369732C20646961676E6F7369732C206D616E6167656D656E7420616E64206D616C69676E616E74207472616E73666F726D6174696F6E3C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4A204F72616C205363693C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E4A6F75726E616C206F66206F72616C20736369656E63653C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4A204F72616C205363693C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4A6F75726E616C206F66206F72616C20736369656E63653C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4A204F72616C205363693C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4A6F75726E616C206F66206F72616C20736369656E63653C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E38392D3130363C2F70616765733E3C766F6C756D653E34393C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E323C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E323030372F30372F32303C2F65646974696F6E3E3C6B6579776F7264733E3C6B6579776F72643E41646D696E697374726174696F6E2C20546F706963616C3C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E43656C6C205472616E73666F726D6174696F6E2C204E656F706C61737469633C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E44656E74616C204D6174657269616C732F6164766572736520656666656374733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E466C756F72657363656E7420416E7469626F647920546563686E697175652C204469726563743C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E476C75636F636F727469636F6964732F61646D696E697374726174696F6E2026616D703B20646F736167653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48657061746974697320432F636F6D706C69636174696F6E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48756D616E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E496D6D756E6974792C2043656C6C756C61723C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E496D6D756E6F7375707072657373697665204167656E74732F7468657261706575746963207573653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C696368656E20506C616E75732C204F72616C2F646961676E6F7369732F6472756720746865726170792F6574696F6C6F67792F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E50686F746F6368656D6F746865726170793C2F6B6579776F72643E3C2F6B6579776F7264733E3C64617465733E3C796561723E323030373C2F796561723E3C7075622D64617465733E3C646174653E4A756E3C2F646174653E3C2F7075622D64617465733E3C2F64617465733E3C6973626E3E313334332D3439333420285072696E7429262378443B313334332D3439333420284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E31373633343732313C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C436974653E3C417574686F723E49736D61696C3C2F417574686F723E3C596561723E323030373C2F596561723E3C5265634E756D3E3130323C2F5265634E756D3E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E3130323C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E3130323C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E49736D61696C2C20532E422E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4B756D61722C20532E4B2E532E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5A61696E2C20522E422E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C7469746C65733E3C7469746C653E4F72616C206C696368656E20706C616E757320616E64206C696368656E6F6964207265616374696F6E733A206574696F706174686F67656E657369732C20646961676E6F7369732C206D616E6167656D656E7420616E64206D616C69676E616E74207472616E73666F726D6174696F6E3C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4A204F72616C205363693C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4A204F72616C205363693C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4A6F75726E616C206F66206F72616C20736369656E63653C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C70616765733E38392D3130363C2F70616765733E3C766F6C756D653E34393C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E323C2F6E756D6265723E3C64617465733E3C796561723E323030373C2F796561723E3C2F64617465733E3C6973626E3E313334332D343933343C2F6973626E3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C2F456E644E6F74653E00 (3, 6)قطع دارو و تعویض آن با یک داروی دیگر قابل اطمینان ترین روش برای تشخیص ضایعات دارویی لیکنوئیدی می‌باشد،اما ممکن است انجام آن امکان پذیر نباشد.در بعضی موارد  مانند واکنش لیکنوئیدی ناشی از مواد ترمیمی انجام پچ تست به منظور اثبات آلرژی تماسی ممکن است نیاز باشد. 3C456E644E6F74653E3C436974653E3C417574686F723E486972656D6174683C2F417574686F723E3C596561723E323031313C2F596561723E3C5265634E756D3E31333C2F5265634E756D3E3C446973706C6179546578743E28332C2035293C2F446973706C6179546578743E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E31333C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E31333C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E486972656D6174682C20532E204B2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4B616C652C20412E20442E3C2F617574686F723E3C617574686F723E43686172616E74696D6174682C20532E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E4465706172746D656E74206F66204F72616C20506174686F6C6F67792C20426861726174692056696479617065657468204465656D656420556E69766572736974792044656E74616C20436F6C6C6567652C2057616E616C6573776164692C2053616E676C692C204D616861726173687472612C20496E6469612E2073616E74686F73685F686972656D61746832303037407265646966666D61696C2E636F6D3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E4F72616C206C696368656E6F6964206C6573696F6E733A20636C696E69636F2D706174686F6C6F676963616C206D696D6963727920616E642069747320646961676E6F7374696320696D706C69636174696F6E733C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E496E6469616E204A2044656E74205265733C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E496E6469616E206A6F75726E616C206F662064656E74616C207265736561726368203A206F6666696369616C207075626C69636174696F6E206F6620496E6469616E20536F636965747920666F722044656E74616C2052657365617263683C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E496E6469616E204A2044656E74205265733C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E496E6469616E206A6F75726E616C206F662064656E74616C207265736561726368203A206F6666696369616C207075626C69636174696F6E206F6620496E6469616E20536F636965747920666F722044656E74616C2052657365617263683C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E496E6469616E204A2044656E74205265733C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E496E6469616E206A6F75726E616C206F662064656E74616C207265736561726368203A206F6666696369616C207075626C69636174696F6E206F6620496E6469616E20536F636965747920666F722044656E74616C2052657365617263683C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E3832372D33343C2F70616765733E3C766F6C756D653E32323C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E363C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E323031322F30342F31303C2F65646974696F6E3E3C6B6579776F7264733E3C6B6579776F72643E446961676E6F7369732C20446966666572656E7469616C3C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48756D616E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C696368656E20506C616E75732C204F72616C2F646961676E6F7369732F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C696368656E6F6964204572757074696F6E732F636C617373696669636174696F6E2F20646961676E6F7369732F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D6F7574682044697365617365732F20646961676E6F7369732F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E53746F6D6174697469732F646961676E6F7369732F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C2F6B6579776F7264733E3C64617465733E3C796561723E323031313C2F796561723E3C7075622D64617465733E3C646174653E4E6F762D4465633C2F646174653E3C2F7075622D64617465733E3C2F64617465733E3C6973626E3E313939382D333630332028456C656374726F6E696329262378443B303937302D3932393020284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E32323438343837393C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C656C656374726F6E69632D7265736F757263652D6E756D3E31302E343130332F303937302D393239302E39343637393C2F656C656374726F6E69632D7265736F757263652D6E756D3E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C436974653E3C417574686F723E49736D61696C3C2F417574686F723E3C596561723E323030373C2F596561723E3C5265634E756D3E33323C2F5265634E756D3E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E33323C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E33323C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E49736D61696C2C20532E20422E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4B756D61722C20532E204B2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5A61696E2C20522E20422E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E4465706172746D656E74206F66204F72616C20506174686F6C6F67792C204F72616C204D65646963696E6520616E6420506572696F646F6E746F6C6F67792C20466163756C7479206F662044656E7469737472792C20556E6976657273697479206F66204D616C6179612C204B75616C61204C756D7075722C204D616C61797369612E3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E4F72616C206C696368656E20706C616E757320616E64206C696368656E6F6964207265616374696F6E733A206574696F706174686F67656E657369732C20646961676E6F7369732C206D616E6167656D656E7420616E64206D616C69676E616E74207472616E73666F726D6174696F6E3C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4A204F72616C205363693C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E4A6F75726E616C206F66206F72616C20736369656E63653C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4A204F72616C205363693C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4A6F75726E616C206F66206F72616C20736369656E63653C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4A204F72616C205363693C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4A6F75726E616C206F66206F72616C20736369656E63653C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E38392D3130363C2F70616765733E3C766F6C756D653E34393C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E323C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E323030372F30372F32303C2F65646974696F6E3E3C6B6579776F7264733E3C6B6579776F72643E41646D696E697374726174696F6E2C20546F706963616C3C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E43656C6C205472616E73666F726D6174696F6E2C204E656F706C61737469633C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E44656E74616C204D6174657269616C732F6164766572736520656666656374733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E466C756F72657363656E7420416E7469626F647920546563686E697175652C204469726563743C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E476C75636F636F727469636F6964732F61646D696E697374726174696F6E2026616D703B20646F736167653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48657061746974697320432F636F6D706C69636174696F6E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48756D616E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E496D6D756E6974792C2043656C6C756C61723C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E496D6D756E6F7375707072657373697665204167656E74732F7468657261706575746963207573653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C696368656E20506C616E75732C204F72616C2F646961676E6F7369732F6472756720746865726170792F6574696F6C6F67792F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E50686F746F6368656D6F746865726170793C2F6B6579776F72643E3C2F6B6579776F7264733E3C64617465733E3C796561723E323030373C2F796561723E3C7075622D64617465733E3C646174653E4A756E3C2F646174653E3C2F7075622D64617465733E3C2F64617465733E3C6973626E3E313334332D3439333420285072696E7429262378443B313334332D3439333420284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E31373633343732313C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C2F456E644E6F74653E00 (3, 5)

 

واکنش رد پیوند علیه میزبان GVHD)=( Graft Versus-host disease:

در GVHD سلول‌های ایمنی صلاحیت‌‌دار بافت پیوند شده برای پس زدن میزبان تلاش می‌کنند.

GVHD مزمن در 15 تا 50% از بیمارانی که 3 تا 5  ماه  پس از پیوند  زنده می‌مانند رخ می‌دهد. (1)

GVHD داخل دهانی با التهاب لیکنوئیدی که در سراسر دهان ایجاد می‌شود، شناخته می‌شود و بیشتر زبان و گونه را درگیر می‌کند در واقع حفره دهان یک مکان شایع برای تغییرات در GVHD می‌باشد و واکنش لیکنوئیدی جزئی از GVHD می‌باشد. 3C456E644E6F74653E3C436974653E3C417574686F723E496D616E67756C693C2F417574686F723E3C596561723E323030383C2F596561723E3C5265634E756D3E333C2F5265634E756D3E3C446973706C6179546578743E28372C2038293C2F446973706C6179546578743E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E333C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E333C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E496D616E67756C692C204D2E204D2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E416C6576697A6F732C20492E3C2F617574686F723E3C617574686F723E42726F776E2C20522E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5061766C657469632C20532E205A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E41746B696E736F6E2C204A2E20432E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E4578706572696D656E74616C205472616E73706C616E746174696F6E20616E6420496D6D756E6F6C6F6779204272616E63682C2043656E74657220666F722043616E6365722052657365617263682C204E6174696F6E616C2043616E63657220496E737469747574652C2042657468657364612C204D6172796C616E642C205553412E3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E4F72616C2067726166742D7665727375732D686F737420646973656173653C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4F72616C204469733C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E4F72616C2064697365617365733C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4F72616C204469733C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4F72616C2064697365617365733C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4F72616C204469733C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4F72616C2064697365617365733C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E3339362D3431323C2F70616765733E3C766F6C756D653E31343C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E353C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E323030382F30372F30333C2F65646974696F6E3E3C6B6579776F7264733E3C6B6579776F72643E4368726F6E696320446973656173653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E477261667420767320486F737420446973656173652F20636F6D706C69636174696F6E732F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48656D61746F706F6965746963205374656D2043656C6C205472616E73706C616E746174696F6E2F206164766572736520656666656374733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48756D616E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D6F7574682044697365617365732F206574696F6C6F67792F696D6D756E6F6C6F67792F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C2F6B6579776F7264733E3C64617465733E3C796561723E323030383C2F796561723E3C7075622D64617465733E3C646174653E4A756C3C2F646174653E3C2F7075622D64617465733E3C2F64617465733E3C6973626E3E313335342D3532335820285072696E7429262378443B313335342D3532335820284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E31383539333435363C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C637573746F6D323E323536353836323C2F637573746F6D323E3C656C656374726F6E69632D7265736F757263652D6E756D3E31302E313131312F6A2E313630312D303832352E323030382E30313434382E783C2F656C656374726F6E69632D7265736F757263652D6E756D3E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C436974653E3C417574686F723E53636875626572743C2F417574686F723E3C596561723E323030383C2F596561723E3C5265634E756D3E343C2F5265634E756D3E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E343C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E343C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E53636875626572742C204D2E204D2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E436F727265612C204D2E20452E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E4F72616C204D65646963696E6520536572766963652C2046726564204875746368696E736F6E2043616E6365722052657365617263682043656E7465722C2053656174746C652043616E636572204361726520416C6C69616E63652C2038323520456173746C616B65204176656E756520456173742C2053656174746C652C2057412039383130392C205553412E206D736368756265724073656174746C656363612E6F72673C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E4F72616C2067726166742D7665727375732D686F737420646973656173653C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E44656E7420436C696E204E6F72746820416D3C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E44656E74616C20636C696E696373206F66204E6F72746820416D65726963613C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E44656E7420436C696E204E6F72746820416D3C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E44656E74616C20636C696E696373206F66204E6F72746820416D65726963613C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E44656E7420436C696E204E6F72746820416D3C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E44656E74616C20636C696E696373206F66204E6F72746820416D65726963613C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E37392D3130392C20766969692D69783C2F70616765733E3C766F6C756D653E35323C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E313C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E323030372F31322F32353C2F65646974696F6E3E3C6B6579776F7264733E3C6B6579776F72643E416375746520446973656173653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E416472656E616C20436F7274657820486F726D6F6E65732F7468657261706575746963207573653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4368726F6E696320446973656173653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E477261667420767320486F737420446973656173652F206574696F6C6F67792F706174686F6C6F67792F746865726170793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48656D61746F706F6965746963205374656D2043656C6C205472616E73706C616E746174696F6E2F206164766572736520656666656374733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48756D616E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E496D6D756E6F7375707072657373697665204167656E74732F7468657261706575746963207573653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D6F7574682044697365617365732F206574696F6C6F67792F706174686F6C6F67792F746865726170793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D6F757468204D75636F73612F6472756720656666656374732F706174686F6C6F67792F726164696174696F6E20656666656374733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4F72616C2048796769656E653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E53616C697661727920476C616E642044697365617365732F6574696F6C6F67792F746865726170793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E5461737465204469736F72646572732F6472756720746865726170792F6574696F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C2F6B6579776F7264733E3C64617465733E3C796561723E323030383C2F796561723E3C7075622D64617465733E3C646174653E4A616E3C2F646174653E3C2F7075622D64617465733E3C2F64617465733E3C6973626E3E303031312D3835333220285072696E7429262378443B303031312D3835333220284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E31383135343836363C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C656C656374726F6E69632D7265736F757263652D6E756D3E31302E313031362F6A2E6364656E2E323030372E31302E3030343C2F656C656374726F6E69632D7265736F757263652D6E756D3E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C2F456E644E6F74653E00 (7, 8)

GVHD می‌تواند در هر دو فرم حاد و مزمن مشاهده شود. البته اغلب فرم مزمن در ارتباط  بانمای معمول واکنش‌های لیکنوئیدی است.علائم کلینیکی آن شامل رتیکول‌های سفید هایپر کراتوتیک و پلاک‌ها و تغییرات اریتماتوز و زخم‌هاست که می‌تواند از میزان کم تا زیاد متفاوت باشد.(9)

الگوی بالینی واکنش‌های لیکنوئیدی از الگوی لیکن پلان دهانی که به صورت  شبکه‌ای، اریتم  و اولسر می‌باشد، قابل تشخیص نیست، همچنین افتراق این دو بر پایه نماهای هیستو پاتولوژیکی ممکن نیست. اما واکنش‌های لیکنوئیدی مرتبط  با GVHD معمولا قسمت بیشتری  از مخاط دهان  را درگیر می‌سازد.(10, 3)

کنترل و درمان GVHD

استراتژی درمانی مشابه OLP ممکن است  برای GVHD  مزمن دهانی  به کار رود که شامل  استفاده  از استروئیدهای  موضعی مانند flucinonide است . ایجاد بدخیمی  ثانویه، به  عنوان  یک مشکل  جدی بالقوه در GVHD شناخته شده است.(1)

 

 

 

 

لیکن پلان

در مقالات، میزان شیوع متفاوتی برای OLP گزارش شده که از 0.5% تا 2.2% متفاوت است (1)و در تحقیقات اخیر 27/1% جمعیت کلی را عنوان کرده اند.(11)در بین بیماران مراجعه کننده نسبت زنان بیشتر از مردان است، اما نمی‌تواند به معنای شیوع بیشتر در زنان کل جمعیت باشد. متوسط سن در زمان تشخیص حدود 55 سال است.(1)

ضایعات پوستی در 15% بیماران وجود دارند که به صورت پاپول‌های ارغوانی و چند ضلعی می‌باشد که خارش دار بوده و معمولا سطوح تاشونده اندام‌ها را درگیر می‌کند.(10)

درگیری مخاط دهان یافته شایعی است و در بسیاری از موارد تنها علامت بروز بیماری می‌باشد(10) قسمت خلفی مخاط باکال محل شایع درگیری است و زبان، لثه،مخاط لبیال، ورمیلیون لب پایین در رتبه‌های بعدی قرار دارند.ضایعات مخاطی لیکن پلان دارای تظاهرات بالینی و الگوی پراکندگی مشخصی بوده و شامل انواع متفاوتی می‌باشد. 3C456E644E6F74653E3C436974653E3C417574686F723E4D616C656B69706F75723C2F417574686F723E3C596561723E323031323C2F596561723E3C5265634E756D3E363C2F5265634E756D3E3C446973706C6179546578743E28312C203132293C2F446973706C6179546578743E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E363C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E363C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E4D616C656B69706F75722C204D2E20522E3C2F617574686F723E3C617574686F723E536861726166692C20412E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4B617A656D692C20532E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4B68617A6165692C20532E3C2F617574686F723E3C617574686F723E53686972616E692C20462E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E4465706172746D656E74206F66204F70657261746976652044656E7469737472792C20466163756C7479206F662044656E7469737472792C20417A616420556E69766572736974792C204B686F72617367616E20284973666168616E204272616E6368292C204973666168616E2C204972616E2E3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E436F6D70617269736F6E206F6620636F6C6F722073746162696C697479206F66206120636F6D706F7369746520726573696E20696E20646966666572656E7420636F6C6F72206D656469613C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E44656E7420526573204A20284973666168616E293C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E44656E74616C207265736561726368206A6F75726E616C3C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E44656E7420526573204A20284973666168616E293C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E44656E74616C207265736561726368206A6F75726E616C3C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E44656E7420526573204A20284973666168616E293C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E44656E74616C207265736561726368206A6F75726E616C3C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E3434312D363C2F70616765733E3C766F6C756D653E393C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E343C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E323031322F31312F32303C2F65646974696F6E3E3C64617465733E3C796561723E323031323C2F796561723E3C7075622D64617465733E3C646174653E4A756C3C2F646174653E3C2F7075622D64617465733E3C2F64617465733E3C6973626E3E323030382D303235352028456C656374726F6E696329262378443B313733352D3333323720284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E32333136323538363C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C436974653E3C417574686F723E4570737465696E3C2F417574686F723E3C596561723E323030333C2F596561723E3C5265634E756D3E32393C2F5265634E756D3E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E32393C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E32393C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E4570737465696E2C204A2E20422E3C2F617574686F723E3C617574686F723E57616E2C204C2E20532E3C2F617574686F723E3C617574686F723E476F72736B792C204D2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5A68616E672C204C2E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E4465706172746D656E74206F662044656E7469737472792C2056616E636F7576657220486F73706974616C20616E64204469766973696F6E206F6620486F73706974616C2044656E7469737472792C20556E6976657273697479206F66204272697469736820436F6C756D6269612C2043616E6164612E206A6570737465696E407569632E6564753C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E4F72616C206C696368656E20706C616E75733A2070726F677265737320696E20756E6465727374616E64696E6720697473206D616C69676E616E7420706F74656E7469616C20616E642074686520696D706C69636174696F6E7320666F7220636C696E6963616C206D616E6167656D656E743C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4F72616C2053757267204F72616C204D6564204F72616C20506174686F6C204F72616C20526164696F6C20456E646F643C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E4F72616C20737572676572792C206F72616C206D65646963696E652C206F72616C20706174686F6C6F67792C206F72616C20726164696F6C6F67792C20616E6420656E646F646F6E746963733C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4F72616C2053757267204F72616C204D6564204F72616C20506174686F6C204F72616C20526164696F6C20456E646F643C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4F72616C20737572676572792C206F72616C206D65646963696E652C206F72616C20706174686F6C6F67792C206F72616C20726164696F6C6F67792C20616E6420656E646F646F6E746963733C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4F72616C2053757267204F72616C204D6564204F72616C20506174686F6C204F72616C20526164696F6C20456E646F643C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4F72616C20737572676572792C206F72616C206D65646963696E652C206F72616C20706174686F6C6F67792C206F72616C20726164696F6C6F67792C20616E6420656E646F646F6E746963733C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E33322D373C2F70616765733E3C766F6C756D653E39363C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E313C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E323030332F30372F30393C2F65646974696F6E3E3C6B6579776F7264733E3C6B6579776F72643E43617263696E6F6D612C20537175616D6F75732043656C6C2F67656E65746963733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E43656C6C205472616E73666F726D6174696F6E2C204E656F706C61737469632F67656E65746963733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E47656E65732C2054756D6F722053757070726573736F723C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48756D616E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E496D6D756E6F7375707072657373697665204167656E74732F7468657261706575746963207573653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C696368656E20506C616E75732C204F72616C2F6472756720746865726170792F20706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C6F7373206F662048657465726F7A79676F736974793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D6F757468204E656F706C61736D732F67656E65746963733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E5269736B3C2F6B6579776F72643E3C2F6B6579776F7264733E3C64617465733E3C796561723E323030333C2F796561723E3C7075622D64617465733E3C646174653E4A756C3C2F646174653E3C2F7075622D64617465733E3C2F64617465733E3C6973626E3E313037392D3231303420285072696E7429262378443B313037392D3231303420284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E31323834373434313C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C656C656374726F6E69632D7265736F757263652D6E756D3E31302E313036372F6D6F652E323030332E53313037393231303430333030313631363C2F656C656374726F6E69632D7265736F757263652D6E756D3E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C2F456E644E6F74653E (1, 12)

 

انواع لیکن پلان دهانی

1.رتیکولار(reticular)

2.اروزیو و زخمی(erosive and ulcerative )

3.پاپولار(popular)

4.پلاک مانند(plaque like)

5.بولوز(bullouse)

6.آتروفیک(atrophic)

7.پیگمانته(pigmented)

 

 

لیکن پلان رتیکولار

دارای شیوع بیشتری نسبت به لیکن پلان اروزیو می‌باشد و معمولا علایمی را ایجاد نمی‌کند و به طور دو طرفه، خلف مخاط باکال را در گیر می‌نماید.سایر سطوح مخاطی دهان نیز ممکن است همزمان درگیر شوند، مانند کناره‌ها و سطح پشتی زبان، لثه،کام و حاشیه ور میلیون.علت نامگذاری،وجود خطوط مشبکی است که به عنوان نمای اختصاصی ضایعه مطرح می‌باشد(خطوط ویکهام).در لبه‌های این خطوط شبکه وار،نمای خطوط ظریف ویکهام که به صورت خطوط ریز اشعه وار مشاهده می‌شوند،دیده می‌شود.(1)

لیکن پلان اروزیو  و زخمی

شیوع کم تری دارد،اما به علت علامتدار بودن ضایعات(درد و سوزش)،اهمیت آن برای بیماران بیشتر است. همچنین گفته شده این نوع، خطر بدخیمی بیشتری نسبت به نوع رتیکولر دارد.

از لحاظ بالینی نواحی اریتماتوزو قرمز روشنی دیده می‌شود که در مرکز آن‌ها، زخم‌هایی با شدت‌های متفاوت و در اطراف آن‌ها خطوط سفید رنگ و ظریفی به صورت اشعه وار دیده می‌شود. لیکن پلان اروزیو می‌تواند در لثه، نمای ژنژیویت دسکواماتیو را ایجاد نماید که می‌تواند فاقد طرح و ضایعه سفید همراه باشد.شایع ترین مکان درگیری،قسمت خلفی مخاط باکال می‌باشد. 3C456E644E6F74653E3C436974653E3C417574686F723E4C656E65723C2F417574686F723E3C596561723E323030313C2F596561723E3C5265634E756D3E3130333C2F5265634E756D3E3C446973706C6179546578743E28312C203134293C2F446973706C6179546578743E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E3130333C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E3130333C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E4C656E65722C20452E562E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4272696576612C204A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5363686163687465722C204D2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E576573742C204C2E452E3C2F617574686F723E3C617574686F723E576573742C20442E502E3C2F617574686F723E3C617574686F723E656C2D417A686172792C20522E412E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C7469746C65733E3C7469746C653E5375636365737366756C2074726561746D656E74206F662065726F73697665206C696368656E20706C616E7573207769746820746F706963616C20746163726F6C696D75733C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4172636869766573206F66206465726D61746F6C6F67793C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4172636869766573206F66206465726D61746F6C6F67793C2F66756C6C2D7469746C653E3C2F706572696F646963616C3E3C70616765733E3431393C2F70616765733E3C766F6C756D653E3133373C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E343C2F6E756D6265723E3C64617465733E3C796561723E323030313C2F796561723E3C2F64617465733E3C75726C733E3C2F75726C733E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C436974653E3C417574686F723E4D616C656B69706F75723C2F417574686F723E3C596561723E323031323C2F596561723E3C5265634E756D3E363C2F5265634E756D3E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E363C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E363C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E4D616C656B69706F75722C204D2E20522E3C2F617574686F723E3C617574686F723E536861726166692C20412E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4B617A656D692C20532E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4B68617A6165692C20532E3C2F617574686F723E3C617574686F723E53686972616E692C20462E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E4465706172746D656E74206F66204F70657261746976652044656E7469737472792C20466163756C7479206F662044656E7469737472792C20417A616420556E69766572736974792C204B686F72617367616E20284973666168616E204272616E6368292C204973666168616E2C204972616E2E3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E436F6D70617269736F6E206F6620636F6C6F722073746162696C697479206F66206120636F6D706F7369746520726573696E20696E20646966666572656E7420636F6C6F72206D656469613C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E44656E7420526573204A20284973666168616E293C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E44656E74616C207265736561726368206A6F75726E616C3C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E44656E7420526573204A20284973666168616E293C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E44656E74616C207265736561726368206A6F75726E616C3C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E44656E7420526573204A20284973666168616E293C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E44656E74616C207265736561726368206A6F75726E616C3C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E3434312D363C2F70616765733E3C766F6C756D653E393C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E343C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E323031322F31312F32303C2F65646974696F6E3E3C64617465733E3C796561723E323031323C2F796561723E3C7075622D64617465733E3C646174653E4A756C3C2F646174653E3C2F7075622D64617465733E3C2F64617465733E3C6973626E3E323030382D303235352028456C656374726F6E696329262378443B313733352D3333323720284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E32333136323538363C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C2F456E644E6F74653E00 (1و 13و14)

لیکن پلان پاپولر

این نوع، معمولا در مرحله اولیه بیماری حضور دارد.از نظر بالینی به وسیله نقاط سفید کوچکی مشخص می‌شود که در اکثر مواقع به صورت ترکیب با نوع رتیکولر می‌باشد.گاهی اوقات اجزاء پاپولر به عنوان بخشی از روند طبیعی با خطوط سفید ادغام می‌شوند. 3C456E644E6F74653E3C436974653E3C417574686F723E4D616C656B69706F75723C2F417574686F723E3C596561723E323031323C2F596561723E3C5265634E756D3E363C2F5265634E756D3E3C446973706C6179546578743E28312C203135293C2F446973706C6179546578743E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E363C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E363C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E4D616C656B69706F75722C204D2E20522E3C2F617574686F723E3C617574686F723E536861726166692C20412E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4B617A656D692C20532E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4B68617A6165692C20532E3C2F617574686F723E3C617574686F723E53686972616E692C20462E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E4465706172746D656E74206F66204F70657261746976652044656E7469737472792C20466163756C7479206F662044656E7469737472792C20417A616420556E69766572736974792C204B686F72617367616E20284973666168616E204272616E6368292C204973666168616E2C204972616E2E3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E436F6D70617269736F6E206F6620636F6C6F722073746162696C697479206F66206120636F6D706F7369746520726573696E20696E20646966666572656E7420636F6C6F72206D656469613C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E44656E7420526573204A20284973666168616E293C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E44656E74616C207265736561726368206A6F75726E616C3C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E44656E7420526573204A20284973666168616E293C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E44656E74616C207265736561726368206A6F75726E616C3C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E44656E7420526573204A20284973666168616E293C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E44656E74616C207265736561726368206A6F75726E616C3C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E3434312D363C2F70616765733E3C766F6C756D653E393C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E343C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E323031322F31312F32303C2F65646974696F6E3E3C64617465733E3C796561723E323031323C2F796561723E3C7075622D64617465733E3C646174653E4A756C3C2F646174653E3C2F7075622D64617465733E3C2F64617465733E3C6973626E3E323030382D303235352028456C656374726F6E696329262378443B313733352D3333323720284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E32333136323538363C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C436974653E3C417574686F723E5363756C6C793C2F417574686F723E3C596561723E313939383C2F596561723E3C5265634E756D3E3130353C2F5265634E756D3E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E3130353C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E3130353C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E5363756C6C792C20432E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4265796C692C204D2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E466572726569726F2C204D433C2F617574686F723E3C617574686F723E466963617272612C20472E3C2F617574686F723E3C617574686F723E47696C6C2C20592E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4772696666697468732C204D2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E486F6C6D73747275702C20502E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4D75746C752C20532E3C2F617574686F723E3C617574686F723E506F727465722C20532E3C2F617574686F723E3C617574686F723E577261792C20442E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C7469746C65733E3C7469746C653E557064617465206F6E206F72616C206C696368656E20706C616E75733A206574696F706174686F67656E6573697320616E64206D616E6167656D656E743C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E437269746963616C205265766965777320696E204F72616C2042696F6C6F67792026616D703B204D65646963696E653C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E437269746963616C205265766965777320696E204F72616C2042696F6C6F67792026616D703B204D65646963696E653C2F66756C6C2D7469746C653E3C2F706572696F646963616C3E3C70616765733E38362D3132323C2F70616765733E3C766F6C756D653E393C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E313C2F6E756D6265723E3C64617465733E3C796561723E313939383C2F796561723E3C2F64617465733E3C6973626E3E313034352D343431313C2F6973626E3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C2F456E644E6F74653E00 (1, 15)

لیکن پلان پلاک مانند

یک پلاک سفید هموژن با حدود واضح را نشان می‌دهد که اغلب نه همیشه به وسیله خطوط محدود می‌شود.ضایعات نوع پلاک ممکن است از نظر بالینی بسیار شبیه لکوپلاکیای دهانی هموژن باشند.افتراق این دو اختلال مخاطی با حضور همزمان نمای رتیکولر یا پاپولر در موارد پلاک مانند در OLP امکان پذیر می‌باشد.این نوع، غلب در سیگاری‌ها مشاهده می‌شود و به دنبال قطع سیگار،پلاک ناپدید شده و به نوع رتیکولر تبدیل می‌شود.بعضی گزارشات از این فرضیه حمایت می‌کند که لیکن پلان دهانی پلاک مانند بیشتر از ضایعات دیگر لیکن پلان به کارسینوم سلول‌های سنگفرشی تبدیل می‌شود. 3C456E644E6F74653E3C436974653E3C417574686F723E47757074613C2F417574686F723E3C596561723E323031323C2F596561723E3C5265634E756D3E373C2F5265634E756D3E3C446973706C6179546578743E283130293C2F446973706C6179546578743E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E373C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E373C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E47757074612C20502E204B2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E52616D616E616E2C20422E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4D6163746167676172742C204A2E204E2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E53756E646172616D2C20412E3C2F617574686F723E3C617574686F723E46616E672C20582E3C2F617574686F723E3C617574686F723E47757074612C20482E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4A6F68616E6E696E672C204A2E204D2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E506970696E6F732C2C2049493C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E4465706172746D656E74206F6620537572676572792C20556E6976657273697479206F6620576973636F6E73696E20486F73706974616C2026616D703B20436C696E6963732C204D616469736F6E2C20576973632E3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E5269736B20696E64657820666F722070726564696374696E6720706572696F7065726174697665207374726F6B652C206D796F6361726469616C20696E6661726374696F6E2C206F72206465617468207269736B20696E206173796D70746F6D617469632070617469656E747320756E646572676F696E67206361726F74696420656E6461727465726563746F6D793C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4A205661736320537572673C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E4A6F75726E616C206F662076617363756C617220737572676572793C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4A205661736320537572673C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4A6F75726E616C206F662076617363756C617220737572676572793C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4A205661736320537572673C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4A6F75726E616C206F662076617363756C617220737572676572793C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C65646974696F6E3E323031322F31312F32303C2F65646974696F6E3E3C64617465733E3C796561723E323031323C2F796561723E3C7075622D64617465733E3C646174653E4E6F762031353C2F646174653E3C2F7075622D64617465733E3C2F64617465733E3C6973626E3E313039372D363830392028456C656374726F6E696329262378443B303734312D3532313420284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E32333135393437343C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C656C656374726F6E69632D7265736F757263652D6E756D3E31302E313031362F6A2E6A76732E323031322E30382E3131363C2F656C656374726F6E69632D7265736F757263652D6E756D3E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E456E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C436974653E3C417574686F723E47757074613C2F417574686F723E3C596561723E323031323C2F596561723E3C5265634E756D3E373C2F5265634E756D3E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E373C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E373C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E47757074612C20502E204B2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E52616D616E616E2C20422E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4D6163746167676172742C204A2E204E2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E53756E646172616D2C20412E3C2F617574686F723E3C617574686F723E46616E672C20582E3C2F617574686F723E3C617574686F723E47757074612C20482E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4A6F68616E6E696E672C204A2E204D2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E506970696E6F732C2C2049493C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E4465706172746D656E74206F6620537572676572792C20556E6976657273697479206F6620576973636F6E73696E20486F73706974616C2026616D703B20436C696E6963732C204D616469736F6E2C20576973632E3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E5269736B20696E64657820666F722070726564696374696E6720706572696F7065726174697665207374726F6B652C206D796F6361726469616C20696E6661726374696F6E2C206F72206465617468207269736B20696E206173796D70746F6D617469632070617469656E747320756E646572676F696E67206361726F74696420656E6461727465726563746F6D793C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4A205661736320537572673C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E4A6F75726E616C206F662076617363756C617220737572676572793C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4A205661736320537572673C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4A6F75726E616C206F662076617363756C617220737572676572793C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4A205661736320537572673C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4A6F75726E616C206F662076617363756C617220737572676572793C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C65646974696F6E3E323031322F31312F32303C2F65646974696F6E3E3C64617465733E3C796561723E323031323C2F796561723E3C7075622D64617465733E3C646174653E4E6F762031353C2F646174653E3C2F7075622D64617465733E3C2F64617465733E3C6973626E3E313039372D363830392028456C656374726F6E696329262378443B303734312D3532313420284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E32333135393437343C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C656C656374726F6E69632D7265736F757263652D6E756D3E31302E313031362F6A2E6A76732E323031322E30382E3131363C2F656C656374726F6E69632D7265736F757263652D6E756D3E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E456E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C2F456E644E6F74653E (1, 10)

به طور مشخصی انواع رتیکولر،پاپولر و پلاک مانند بدون علامت هستند،هر چند بیماران ممکن است احساس زبری را تجربه کنند.(1,13)

لیکن پلان بولوز

این نوع،خیلی غیر معمول است و در 3.5% از بیماران دیده می‌شود.ممکن است به صورت ساختار‌های تاولی که به وسیله شبکه رتیکولر محدود شده اند،تظاهر یابد.در بررسی هیستو پاتولوژیکیف ممکن است ساختار‌های مشابه بول ساب اپی تلیالی مشاهده گردد.(15)

لیکن پلان آتروفیک

به وسیله یک ناحیه قرمز هموژن مشخص می‌شود.زمانی که این نوع در مخاط گونه یا کام حضور داشته باشد،خطوط سفید رنگ به طور شایع در اطراف آن دیده می‌شود.بعضی بیماران ممکن است نوع اریتماتوز را منحصرا در لثه چسبنده داشته باشند و می‌تواند بدون هر گونه پاپول یا خطوطی ایجاد شود که به عنوان دسکواماتیو جنجیوایتیس شناخته می‌شود.

بنابراین به منظور تشخیص این نوع ضایعه نیاز به بررسی هیستوپاتولوژیکی می‌باشد.(1 و 16)

لیکن پلان پیگمانته

در واقع، نوع جدیدی از لیکن پلان محسوب نمی شود.در این نوع، به خاطر پاسخ بدن به التهاب مزمن، پیگمانتاسیون تحریکی ایجاد می شود( Post inflammatory یا  Post inflammation)ضایعات شامل ماکول‌های قهوه ای از چند میلی متر تا چند سانتی متر با محدوده شارپ و سطح صاف هستند.ضایعات بزرگتردر سطح حالت لایه ای یا آستری دارند.این نوع،بیشتر در هند و آسیای مرکزی شایع است.در مطالعه روی ضایعات لیکن پلان پیگمانته، به این نتیجه رسیدند که ضایعات این نوع، دارای خارش کمتر نسبت به ضایعات تیپیک و یا گاها بدون خارش هستند. 3C456E644E6F74653E3C436974653E3C417574686F723E506F636B3C2F417574686F723E3C596561723E323030313C2F596561723E3C5265634E756D3E32383C2F5265634E756D3E3C446973706C6179546578743E283137293C2F446973706C6179546578743E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E32383C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E32383C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E506F636B2C204C2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4A656C696E6B6F76612C204C2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E44726C696B2C204C2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E41627268616D6F76612C20532E3C2F617574686F723E3C617574686F723E566F6A746563686F76736B612C20532E3C2F617574686F723E3C617574686F723E53657A656D736B612C20442E3C2F617574686F723E3C617574686F723E426F726F6461636F76612C20492E3C2F617574686F723E3C617574686F723E486572636F676F76612C204A2E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E4465706172746D656E74206F66204465726D61746F6C6F677920616E642056656E65726F6C6F67792C20436861726C657320556E697665727369747920326E64204D65646963616C205363686F6F6C2C204D6F746F6C20556E697665727369747920486F73706974616C2C205072616775652C20437A6563682052657075626C69632E206C756D69722E706F636B4061746C61732E637A3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E4C696368656E20706C616E7573207069676D656E746F7375732D696E7665727375733C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4A204575722041636164204465726D61746F6C2056656E6572656F6C3C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E4A6F75726E616C206F6620746865204575726F7065616E2041636164656D79206F66204465726D61746F6C6F677920616E642056656E6572656F6C6F6779203A204A454144563C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4A204575722041636164204465726D61746F6C2056656E6572656F6C3C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4A6F75726E616C206F6620746865204575726F7065616E2041636164656D79206F66204465726D61746F6C6F677920616E642056656E6572656F6C6F6779203A204A454144563C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4A204575722041636164204465726D61746F6C2056656E6572656F6C3C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4A6F75726E616C206F6620746865204575726F7065616E2041636164656D79206F66204465726D61746F6C6F677920616E642056656E6572656F6C6F6779203A204A454144563C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E3435322D343C2F70616765733E3C766F6C756D653E31353C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E353C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E323030322F30312F30353C2F65646974696F6E3E3C6B6579776F7264733E3C6B6579776F72643E416765643C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4178696C6C613C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E42696F7073792C204E6565646C653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E46656D616C653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E47726F696E3C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48756D616E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48797065727069676D656E746174696F6E2F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E496D6D756E6F686973746F6368656D69737472793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C696368656E20506C616E75732F646961676E6F7369732F20706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D616C653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D6964646C6520416765643C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E50726F676E6F7369733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E53616D706C696E6720537475646965733C2F6B6579776F72643E3C2F6B6579776F7264733E3C64617465733E3C796561723E323030313C2F796561723E3C7075622D64617465733E3C646174653E5365703C2F646174653E3C2F7075622D64617465733E3C2F64617465733E3C6973626E3E303932362D3939353920285072696E7429262378443B303932362D3939353920284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E31313736333338393C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C2F456E644E6F74653E00 (17)

 

پاتوفیزیولوژی

گرچه پاتوژنز دقیقی برای لیکن پلان مطرح نشده است، اما عواملی شامل:ایمنی سلولی، سیتوکاین‌های التهابی،عدم تعادل آنتی اکسیدانها در ایجاد آن مطرح می‌باشد.

1. نقش سیستم ایمنی با واسطه سلولی

ارتشاح لنفوسیتی به طورغالب از نوع T سیتوتوکسیک (CD8) می‌باشد که در OLP در مجاورت لایه بازال اپی تلیوم مشاهده می‌شود.در واقع تاثیر سلول‌های CD8+ بر آنتی ژن سطحی تغییر یافته کراتینوسیت مشخص شده است.همچنین گفته شده، کراتینوسیت‌ها و سلولهای لانگرهانس به عنوان سلول ارایه دهنده آنتی ژن در محل ضایعه لیکن پلان ایفای نقش می‌نمایند.(18)

کراتینوسیت‌های لایه بازال به عنوان سلول هدف در واکنش خود ایمنی لیکن پلان مطرح هستند. این سلول‌ها یا خود دچار تغییرات  آنتی ژنیک می‌شوند یا آنتی ژن‌های خارجی بر سطح آن‌ها قرارمی گیرد.سپس کراتینو سیتها با تولید کموکاین سبب تحریک سیستم ایمنی می‌شوند.(19) بنابراین آپوپتوز کراتینوسیت‌ها توسط سلول‌های CD8 رخ می‌دهد که اولین عامل در تشکیل ضایعات OLP می‌باشد.مرگ برنامه ریزی شده کراتینوسیت‌ها منجر به تشکیل civatte body و فاگوسیته شدن آنها توسط ماکروفاژها و یا در صورت نفوذ به داخل بافت همبند زیرین باعث ایجاد اجسام کولوئید می‌شود که در اطراف آن می‌تواند رسوب ایمنوگلوبین M مشاهده شود.(1) گسیختگی غشای پایه که در OLPاتفاق می‌افتد هم می‌تواند مرتبط با این فرایند باشد، زیرا کراتینوسیت با ترشح کلاژن نوع 4 و لامینین 5 به داخل غشای پایه در ایجاد ساختمان و تثبیت آن نقش دارد.بنابر این کراتینو سیتی که توانایی این عملکرد را نداشته باشد، باعث ایجاد سستی و از هم پاشیدگی غشای پایه می‌شود و محل اتصال بافت همبند و اپی تلیوم می‌تواند از هم گسیخته شود که باعث تشکیل شکاف هیستولوژیکی و تاول بالینی می‌گردد. 3C456E644E6F74653E3C436974653E3C417574686F723E53756765726D616E3C2F417574686F723E3C596561723E323030323C2F596561723E3C5265634E756D3E33313C2F5265634E756D3E3C446973706C6179546578743E28332C203230293C2F446973706C6179546578743E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E33313C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E33313C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E53756765726D616E2C20502E20422E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5361766167652C204E2E20572E3C2F617574686F723E3C617574686F723E57616C73682C204C2E204A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5A68616F2C205A2E205A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5A686F752C20582E204A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4B68616E2C20412E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5365796D6F75722C20472E204A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E42696762792C204D2E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E41737472615A656E656361205226616D703B4420426F73746F6E2C2033352047617465686F7573652044726976652C2057616C7468616D2C204D412030323435312C205553412E207068696C69702E73756765726D616E4061737472617A656E6563612E636F6D3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E54686520706174686F67656E65736973206F66206F72616C206C696368656E20706C616E75733C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4372697420526576204F72616C2042696F6C204D65643C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E437269746963616C207265766965777320696E206F72616C2062696F6C6F677920616E64206D65646963696E65203A20616E206F6666696369616C207075626C69636174696F6E206F662074686520416D65726963616E204173736F63696174696F6E206F66204F72616C2042696F6C6F67697374733C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4372697420526576204F72616C2042696F6C204D65643C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E437269746963616C207265766965777320696E206F72616C2062696F6C6F677920616E64206D65646963696E65203A20616E206F6666696369616C207075626C69636174696F6E206F662074686520416D65726963616E204173736F63696174696F6E206F66204F72616C2042696F6C6F67697374733C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4372697420526576204F72616C2042696F6C204D65643C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E437269746963616C207265766965777320696E206F72616C2062696F6C6F677920616E64206D65646963696E65203A20616E206F6666696369616C207075626C69636174696F6E206F662074686520416D65726963616E204173736F63696174696F6E206F66204F72616C2042696F6C6F67697374733C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E3335302D36353C2F70616765733E3C766F6C756D653E31333C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E343C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E323030322F30382F32333C2F65646974696F6E3E3C6B6579776F7264733E3C6B6579776F72643E416E696D616C733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E41706F70746F7369733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4175746F696D6D756E652044697365617365732F696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E43656C6C2044656772616E756C6174696F6E2F696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4379746F746F7869636974792C20496D6D756E6F6C6F6769633C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48756D616E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E496D6D756E6520546F6C6572616E63653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4B65726174696E6F63797465732F6379746F6C6F67792F696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C696368656E20506C616E75732C204F72616C2F20696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C796D70686F637974652041637469766174696F6E3C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D6173742043656C6C732F696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E54756D6F72204E6563726F73697320466163746F722D616C7068612F70687973696F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C2F6B6579776F7264733E3C64617465733E3C796561723E323030323C2F796561723E3C2F64617465733E3C6973626E3E313034352D3434313120285072696E7429262378443B313034352D3434313120284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E31323139313936313C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C436974653E3C417574686F723E49736D61696C3C2F417574686F723E3C596561723E323030373C2F596561723E3C5265634E756D3E33323C2F5265634E756D3E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E33323C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E33323C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E49736D61696C2C20532E20422E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4B756D61722C20532E204B2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5A61696E2C20522E20422E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E4465706172746D656E74206F66204F72616C20506174686F6C6F67792C204F72616C204D65646963696E6520616E6420506572696F646F6E746F6C6F67792C20466163756C7479206F662044656E7469737472792C20556E6976657273697479206F66204D616C6179612C204B75616C61204C756D7075722C204D616C61797369612E3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E4F72616C206C696368656E20706C616E757320616E64206C696368656E6F6964207265616374696F6E733A206574696F706174686F67656E657369732C20646961676E6F7369732C206D616E6167656D656E7420616E64206D616C69676E616E74207472616E73666F726D6174696F6E3C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4A204F72616C205363693C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E4A6F75726E616C206F66206F72616C20736369656E63653C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4A204F72616C205363693C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4A6F75726E616C206F66206F72616C20736369656E63653C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4A204F72616C205363693C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4A6F75726E616C206F66206F72616C20736369656E63653C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E38392D3130363C2F70616765733E3C766F6C756D653E34393C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E323C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E323030372F30372F32303C2F65646974696F6E3E3C6B6579776F7264733E3C6B6579776F72643E41646D696E697374726174696F6E2C20546F706963616C3C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E43656C6C205472616E73666F726D6174696F6E2C204E656F706C61737469633C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E44656E74616C204D6174657269616C732F6164766572736520656666656374733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E466C756F72657363656E7420416E7469626F647920546563686E697175652C204469726563743C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E476C75636F636F727469636F6964732F61646D696E697374726174696F6E2026616D703B20646F736167653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48657061746974697320432F636F6D706C69636174696F6E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48756D616E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E496D6D756E6974792C2043656C6C756C61723C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E496D6D756E6F7375707072657373697665204167656E74732F7468657261706575746963207573653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C696368656E20506C616E75732C204F72616C2F646961676E6F7369732F6472756720746865726170792F6574696F6C6F67792F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E50686F746F6368656D6F746865726170793C2F6B6579776F72643E3C2F6B6579776F7264733E3C64617465733E3C796561723E323030373C2F796561723E3C7075622D64617465733E3C646174653E4A756E3C2F646174653E3C2F7075622D64617465733E3C2F64617465733E3C6973626E3E313334332D3439333420285072696E7429262378443B313334332D3439333420284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E31373633343732313C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C2F456E644E6F74653E (3, 20)

مزمن شدن OLP ممکن است به دلیل شکستن غشای بازال و آپوپتوز کراتینوسیت‌ها می‌باشد بنابراین کراتینوسیت‌های آپوپتیک قادر به ترمبم غشای بازال نیستند.(18)

 

2. نقش سایتوکاین ها

سیتو کاین‌های التهابی نقش مهمی در پاتوژنز لیکن پلان دارند.مطالعات نشان داده است،سلول T در برخورد با آنتی ژن سطحی کراتینوسیت، TNF-αرا ترشح می‌کند.گیرنده TNF-α به وسیله سلول‌های اپی تلیوم بازال و فوق بازال بیان می‌شود و این خود نشان دهنده نقش این سایتوکاین در پاتوژنز بیماری است.(18)

 افزایش TNF-α و IL 2,4,8 و INF-  در سرم بیماران با OLP گزارش شده است. INF-  توسط سلول‌های لنفوسیت CD4+ترشح می‌شود و باعث افزایش تحریک ترشح TNF-αبه وسیله سلول‌های CD8+می شود که خود منجر به آپوپتوز کراتینوسیت‌ها می‌گردد.اکثر لنفوسیت‌های داخل اپی تلیوم در OLP،CD8+ هستند، در حالیکه در لامینا پروپریا اکثرا CD4+ می‌باشند. 3C456E644E6F74653E3C436974653E3C417574686F723E53756765726D616E3C2F417574686F723E3C596561723E323030323C2F596561723E3C5265634E756D3E33313C2F5265634E756D3E3C446973706C6179546578743E28332C203230293C2F446973706C6179546578743E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E33313C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E33313C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E53756765726D616E2C20502E20422E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5361766167652C204E2E20572E3C2F617574686F723E3C617574686F723E57616C73682C204C2E204A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5A68616F2C205A2E205A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5A686F752C20582E204A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4B68616E2C20412E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5365796D6F75722C20472E204A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E42696762792C204D2E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E41737472615A656E656361205226616D703B4420426F73746F6E2C2033352047617465686F7573652044726976652C2057616C7468616D2C204D412030323435312C205553412E207068696C69702E73756765726D616E4061737472617A656E6563612E636F6D3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E54686520706174686F67656E65736973206F66206F72616C206C696368656E20706C616E75733C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4372697420526576204F72616C2042696F6C204D65643C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E437269746963616C207265766965777320696E206F72616C2062696F6C6F677920616E64206D65646963696E65203A20616E206F6666696369616C207075626C69636174696F6E206F662074686520416D65726963616E204173736F63696174696F6E206F66204F72616C2042696F6C6F67697374733C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4372697420526576204F72616C2042696F6C204D65643C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E437269746963616C207265766965777320696E206F72616C2062696F6C6F677920616E64206D65646963696E65203A20616E206F6666696369616C207075626C69636174696F6E206F662074686520416D65726963616E204173736F63696174696F6E206F66204F72616C2042696F6C6F67697374733C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4372697420526576204F72616C2042696F6C204D65643C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E437269746963616C207265766965777320696E206F72616C2062696F6C6F677920616E64206D65646963696E65203A20616E206F6666696369616C207075626C69636174696F6E206F662074686520416D65726963616E204173736F63696174696F6E206F66204F72616C2042696F6C6F67697374733C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E3335302D36353C2F70616765733E3C766F6C756D653E31333C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E343C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E323030322F30382F32333C2F65646974696F6E3E3C6B6579776F7264733E3C6B6579776F72643E416E696D616C733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E41706F70746F7369733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4175746F696D6D756E652044697365617365732F696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E43656C6C2044656772616E756C6174696F6E2F696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4379746F746F7869636974792C20496D6D756E6F6C6F6769633C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48756D616E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E496D6D756E6520546F6C6572616E63653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4B65726174696E6F63797465732F6379746F6C6F67792F696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C696368656E20506C616E75732C204F72616C2F20696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C796D70686F637974652041637469766174696F6E3C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D6173742043656C6C732F696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E54756D6F72204E6563726F73697320466163746F722D616C7068612F70687973696F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C2F6B6579776F7264733E3C64617465733E3C796561723E323030323C2F796561723E3C2F64617465733E3C6973626E3E313034352D3434313120285072696E7429262378443B313034352D3434313120284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E31323139313936313C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C436974653E3C417574686F723E49736D61696C3C2F417574686F723E3C596561723E323030373C2F596561723E3C5265634E756D3E33323C2F5265634E756D3E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E33323C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E33323C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E49736D61696C2C20532E20422E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4B756D61722C20532E204B2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5A61696E2C20522E20422E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E4465706172746D656E74206F66204F72616C20506174686F6C6F67792C204F72616C204D65646963696E6520616E6420506572696F646F6E746F6C6F67792C20466163756C7479206F662044656E7469737472792C20556E6976657273697479206F66204D616C6179612C204B75616C61204C756D7075722C204D616C61797369612E3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E4F72616C206C696368656E20706C616E757320616E64206C696368656E6F6964207265616374696F6E733A206574696F706174686F67656E657369732C20646961676E6F7369732C206D616E6167656D656E7420616E64206D616C69676E616E74207472616E73666F726D6174696F6E3C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4A204F72616C205363693C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E4A6F75726E616C206F66206F72616C20736369656E63653C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4A204F72616C205363693C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4A6F75726E616C206F66206F72616C20736369656E63653C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4A204F72616C205363693C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4A6F75726E616C206F66206F72616C20736369656E63653C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E38392D3130363C2F70616765733E3C766F6C756D653E34393C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E323C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E323030372F30372F32303C2F65646974696F6E3E3C6B6579776F7264733E3C6B6579776F72643E41646D696E697374726174696F6E2C20546F706963616C3C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E43656C6C205472616E73666F726D6174696F6E2C204E656F706C61737469633C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E44656E74616C204D6174657269616C732F6164766572736520656666656374733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E466C756F72657363656E7420416E7469626F647920546563686E697175652C204469726563743C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E476C75636F636F727469636F6964732F61646D696E697374726174696F6E2026616D703B20646F736167653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48657061746974697320432F636F6D706C69636174696F6E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48756D616E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E496D6D756E6974792C2043656C6C756C61723C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E496D6D756E6F7375707072657373697665204167656E74732F7468657261706575746963207573653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C696368656E20506C616E75732C204F72616C2F646961676E6F7369732F6472756720746865726170792F6574696F6C6F67792F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E50686F746F6368656D6F746865726170793C2F6B6579776F72643E3C2F6B6579776F7264733E3C64617465733E3C796561723E323030373C2F796561723E3C7075622D64617465733E3C646174653E4A756E3C2F646174653E3C2F7075622D64617465733E3C2F64617465733E3C6973626E3E313334332D3439333420285072696E7429262378443B313334332D3439333420284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E31373633343732313C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C2F456E644E6F74653E (3, 20)

در محل از هم گسیختگی غشای پایه در OLP خوشه‌های ماست سل‌ها نیز دیده شده است.
این سلول‌ها و همچنین  سلول لانگرهانس،باعث آغاز پاسخ ایمنی موضعی می‌شوند. بدین نحو که دگرانوله شدن ماست سل و ماکروفاژ باعث آزاد سازی سیتو کاین هایی از قبیل کیماز(chymas) و TNF-α می‌شود. 3C456E644E6F74653E3C436974653E3C417574686F723E53756765726D616E3C2F417574686F723E3C596561723E323030323C2F596561723E3C5265634E756D3E33313C2F5265634E756D3E3C446973706C6179546578743E28332C2032302C203231293C2F446973706C6179546578743E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E33313C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E33313C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E53756765726D616E2C20502E20422E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5361766167652C204E2E20572E3C2F617574686F723E3C617574686F723E57616C73682C204C2E204A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5A68616F2C205A2E205A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5A686F752C20582E204A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4B68616E2C20412E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5365796D6F75722C20472E204A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E42696762792C204D2E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E41737472615A656E656361205226616D703B4420426F73746F6E2C2033352047617465686F7573652044726976652C2057616C7468616D2C204D412030323435312C205553412E207068696C69702E73756765726D616E4061737472617A656E6563612E636F6D3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E54686520706174686F67656E65736973206F66206F72616C206C696368656E20706C616E75733C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4372697420526576204F72616C2042696F6C204D65643C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E437269746963616C207265766965777320696E206F72616C2062696F6C6F677920616E64206D65646963696E65203A20616E206F6666696369616C207075626C69636174696F6E206F662074686520416D65726963616E204173736F63696174696F6E206F66204F72616C2042696F6C6F67697374733C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4372697420526576204F72616C2042696F6C204D65643C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E437269746963616C207265766965777320696E206F72616C2062696F6C6F677920616E64206D65646963696E65203A20616E206F6666696369616C207075626C69636174696F6E206F662074686520416D65726963616E204173736F63696174696F6E206F66204F72616C2042696F6C6F67697374733C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4372697420526576204F72616C2042696F6C204D65643C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E437269746963616C207265766965777320696E206F72616C2062696F6C6F677920616E64206D65646963696E65203A20616E206F6666696369616C207075626C69636174696F6E206F662074686520416D65726963616E204173736F63696174696F6E206F66204F72616C2042696F6C6F67697374733C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E3335302D36353C2F70616765733E3C766F6C756D653E31333C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E343C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E323030322F30382F32333C2F65646974696F6E3E3C6B6579776F7264733E3C6B6579776F72643E416E696D616C733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E41706F70746F7369733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4175746F696D6D756E652044697365617365732F696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E43656C6C2044656772616E756C6174696F6E2F696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4379746F746F7869636974792C20496D6D756E6F6C6F6769633C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48756D616E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E496D6D756E6520546F6C6572616E63653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4B65726174696E6F63797465732F6379746F6C6F67792F696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C696368656E20506C616E75732C204F72616C2F20696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C796D70686F637974652041637469766174696F6E3C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D6173742043656C6C732F696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E54756D6F72204E6563726F73697320466163746F722D616C7068612F70687973696F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C2F6B6579776F7264733E3C64617465733E3C796561723E323030323C2F796561723E3C2F64617465733E3C6973626E3E313034352D3434313120285072696E7429262378443B313034352D3434313120284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E31323139313936313C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C436974653E3C417574686F723E49736D61696C3C2F417574686F723E3C596561723E323030373C2F596561723E3C5265634E756D3E33323C2F5265634E756D3E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E33323C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E33323C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E49736D61696C2C20532E20422E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4B756D61722C20532E204B2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5A61696E2C20522E20422E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E4465706172746D656E74206F66204F72616C20506174686F6C6F67792C204F72616C204D65646963696E6520616E6420506572696F646F6E746F6C6F67792C20466163756C7479206F662044656E7469737472792C20556E6976657273697479206F66204D616C6179612C204B75616C61204C756D7075722C204D616C61797369612E3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E4F72616C206C696368656E20706C616E757320616E64206C696368656E6F6964207265616374696F6E733A206574696F706174686F67656E657369732C20646961676E6F7369732C206D616E6167656D656E7420616E64206D616C69676E616E74207472616E73666F726D6174696F6E3C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4A204F72616C205363693C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E4A6F75726E616C206F66206F72616C20736369656E63653C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4A204F72616C205363693C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4A6F75726E616C206F66206F72616C20736369656E63653C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4A204F72616C205363693C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4A6F75726E616C206F66206F72616C20736369656E63653C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E38392D3130363C2F70616765733E3C766F6C756D653E34393C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E323C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E323030372F30372F32303C2F65646974696F6E3E3C6B6579776F7264733E3C6B6579776F72643E41646D696E697374726174696F6E2C20546F706963616C3C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E43656C6C205472616E73666F726D6174696F6E2C204E656F706C61737469633C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E44656E74616C204D6174657269616C732F6164766572736520656666656374733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E466C756F72657363656E7420416E7469626F647920546563686E697175652C204469726563743C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E476C75636F636F727469636F6964732F61646D696E697374726174696F6E2026616D703B20646F736167653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48657061746974697320432F636F6D706C69636174696F6E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48756D616E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E496D6D756E6974792C2043656C6C756C61723C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E496D6D756E6F7375707072657373697665204167656E74732F7468657261706575746963207573653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C696368656E20506C616E75732C204F72616C2F646961676E6F7369732F6472756720746865726170792F6574696F6C6F67792F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E50686F746F6368656D6F746865726170793C2F6B6579776F72643E3C2F6B6579776F7264733E3C64617465733E3C796561723E323030373C2F796561723E3C7075622D64617465733E3C646174653E4A756E3C2F646174653E3C2F7075622D64617465733E3C2F64617465733E3C6973626E3E313334332D3439333420285072696E7429262378443B313334332D3439333420284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E31373633343732313C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C436974653E3C417574686F723E536861726D613C2F417574686F723E3C596561723E323031313C2F596561723E3C5265634E756D3E33393C2F5265634E756D3E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E33393C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E33393C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E536861726D612C20522E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5369726361722C204B2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E53696E67682C20532E3C2F617574686F723E3C617574686F723E526173746F67692C20562E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E4465706172746D656E74206F66204F72616C20506174686F6C6F677920616E64204D6963726F62696F6C6F67792C2044204A20436F6C6C656765206F662044656E74616C20536369656E63657320616E642052657365617263682C204D6F64696E616761722C20496E6469613C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E526F6C65206F66206D6173742063656C6C7320696E20706174686F67656E65736973206F66206F72616C206C696368656E20706C616E75733C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4A204F72616C204D6178696C6C6F66616320506174686F6C3C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4A204F72616C204D6178696C6C6F66616320506174686F6C3C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4A6F75726E616C206F66206F72616C20616E64206D6178696C6C6F66616369616C20706174686F6C6F6779203A204A4F4D46503C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C70616765733E3236372D37313C2F70616765733E3C766F6C756D653E31353C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E333C2F6E756D6265723E3C64617465733E3C796561723E323031313C2F796561723E3C7075622D64617465733E3C646174653E5365702D4465633C2F646174653E3C2F7075622D64617465733E3C2F64617465733E3C6973626E3E303937332D3032395820285072696E7429262378443B313939382D333933582028456C656374726F6E6963293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E32323134343832373C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C656C656374726F6E69632D7265736F757263652D6E756D3E31302E343130332F303937332D303239782E38363637343C2F656C656374726F6E69632D7265736F757263652D6E756D3E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C2F456E644E6F74653E (3, 20, 21)

کیماز ترشح شده از ماست سل‌ها به عنوان ماتریکس متالوپروتئیناز عمل می‌کند و به طور مستقیم یا غیر مستقیم باعث از هم پاشیدن غشای پایه می‌شود. 3C456E644E6F74653E3C436974653E3C417574686F723E49736D61696C3C2F417574686F723E3C596561723E323030373C2F596561723E3C5265634E756D3E33323C2F5265634E756D3E3C446973706C6179546578743E28332C203231293C2F446973706C6179546578743E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E33323C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E33323C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E49736D61696C2C20532E20422E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4B756D61722C20532E204B2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5A61696E2C20522E20422E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E4465706172746D656E74206F66204F72616C20506174686F6C6F67792C204F72616C204D65646963696E6520616E6420506572696F646F6E746F6C6F67792C20466163756C7479206F662044656E7469737472792C20556E6976657273697479206F66204D616C6179612C204B75616C61204C756D7075722C204D616C61797369612E3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E4F72616C206C696368656E20706C616E757320616E64206C696368656E6F6964207265616374696F6E733A206574696F706174686F67656E657369732C20646961676E6F7369732C206D616E6167656D656E7420616E64206D616C69676E616E74207472616E73666F726D6174696F6E3C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4A204F72616C205363693C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E4A6F75726E616C206F66206F72616C20736369656E63653C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4A204F72616C205363693C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4A6F75726E616C206F66206F72616C20736369656E63653C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4A204F72616C205363693C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4A6F75726E616C206F66206F72616C20736369656E63653C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E38392D3130363C2F70616765733E3C766F6C756D653E34393C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E323C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E323030372F30372F32303C2F65646974696F6E3E3C6B6579776F7264733E3C6B6579776F72643E41646D696E697374726174696F6E2C20546F706963616C3C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E43656C6C205472616E73666F726D6174696F6E2C204E656F706C61737469633C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E44656E74616C204D6174657269616C732F6164766572736520656666656374733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E466C756F72657363656E7420416E7469626F647920546563686E697175652C204469726563743C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E476C75636F636F727469636F6964732F61646D696E697374726174696F6E2026616D703B20646F736167653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48657061746974697320432F636F6D706C69636174696F6E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48756D616E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E496D6D756E6974792C2043656C6C756C61723C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E496D6D756E6F7375707072657373697665204167656E74732F7468657261706575746963207573653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C696368656E20506C616E75732C204F72616C2F646961676E6F7369732F6472756720746865726170792F6574696F6C6F67792F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E50686F746F6368656D6F746865726170793C2F6B6579776F72643E3C2F6B6579776F7264733E3C64617465733E3C796561723E323030373C2F796561723E3C7075622D64617465733E3C646174653E4A756E3C2F646174653E3C2F7075622D64617465733E3C2F64617465733E3C6973626E3E313334332D3439333420285072696E7429262378443B313334332D3439333420284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E31373633343732313C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C436974653E3C417574686F723E536861726D613C2F417574686F723E3C596561723E323031313C2F596561723E3C5265634E756D3E33393C2F5265634E756D3E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E33393C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E33393C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E536861726D612C20522E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5369726361722C204B2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E53696E67682C20532E3C2F617574686F723E3C617574686F723E526173746F67692C20562E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E4465706172746D656E74206F66204F72616C20506174686F6C6F677920616E64204D6963726F62696F6C6F67792C2044204A20436F6C6C656765206F662044656E74616C20536369656E63657320616E642052657365617263682C204D6F64696E616761722C20496E6469613C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E526F6C65206F66206D6173742063656C6C7320696E20706174686F67656E65736973206F66206F72616C206C696368656E20706C616E75733C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4A204F72616C204D6178696C6C6F66616320506174686F6C3C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4A204F72616C204D6178696C6C6F66616320506174686F6C3C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4A6F75726E616C206F66206F72616C20616E64206D6178696C6C6F66616369616C20706174686F6C6F6779203A204A4F4D46503C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C70616765733E3236372D37313C2F70616765733E3C766F6C756D653E31353C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E333C2F6E756D6265723E3C64617465733E3C796561723E323031313C2F796561723E3C7075622D64617465733E3C646174653E5365702D4465633C2F646174653E3C2F7075622D64617465733E3C2F64617465733E3C6973626E3E303937332D3032395820285072696E7429262378443B313939382D333933582028456C656374726F6E6963293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E32323134343832373C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C656C656374726F6E69632D7265736F757263652D6E756D3E31302E343130332F303937332D303239782E38363637343C2F656C656374726F6E69632D7265736F757263652D6E756D3E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C2F456E644E6F74653E00 (3, 21)

INF-   همچنین باعث فعال شدن سلول‌های کشنده طبیعی و سیتو توکسیسیتی می‌شود که به روند تخریب سلول‌ها از این طریق نیز کمک می‌کنند.(3)

مطالعات نشان می‌دهد که در OLPافزایش تولید سایتوکاین‌های نوع 1 و 2 وجود دارد.سیتوکاین‌های نوع 1(INF-  و TNF-α،12،2IL)، سیتوکاین پیش التهابی با ایمنی با واسطه سلول می‌باشند و سیتو کاین‌های نوع 2، ایمنی هومورال را تحریک می‌کند.ترشح سیتوکاین‌های Th1 توسط سلول‌های بیان کننده آنتی ژن یکی از دلایل تخریب بافت توسط دفاع اتوایمیون در OLP است. 3C456E644E6F74653E3C436974653E3C417574686F723E53756765726D616E3C2F417574686F723E3C596561723E323030323C2F596561723E3C5265634E756D3E33313C2F5265634E756D3E3C446973706C6179546578743E2832302C2032322C203233293C2F446973706C6179546578743E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E33313C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E33313C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E53756765726D616E2C20502E20422E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5361766167652C204E2E20572E3C2F617574686F723E3C617574686F723E57616C73682C204C2E204A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5A68616F2C205A2E205A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5A686F752C20582E204A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4B68616E2C20412E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5365796D6F75722C20472E204A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E42696762792C204D2E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E41737472615A656E656361205226616D703B4420426F73746F6E2C2033352047617465686F7573652044726976652C2057616C7468616D2C204D412030323435312C205553412E207068696C69702E73756765726D616E4061737472617A656E6563612E636F6D3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E54686520706174686F67656E65736973206F66206F72616C206C696368656E20706C616E75733C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4372697420526576204F72616C2042696F6C204D65643C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E437269746963616C207265766965777320696E206F72616C2062696F6C6F677920616E64206D65646963696E65203A20616E206F6666696369616C207075626C69636174696F6E206F662074686520416D65726963616E204173736F63696174696F6E206F66204F72616C2042696F6C6F67697374733C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4372697420526576204F72616C2042696F6C204D65643C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E437269746963616C207265766965777320696E206F72616C2062696F6C6F677920616E64206D65646963696E65203A20616E206F6666696369616C207075626C69636174696F6E206F662074686520416D65726963616E204173736F63696174696F6E206F66204F72616C2042696F6C6F67697374733C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4372697420526576204F72616C2042696F6C204D65643C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E437269746963616C207265766965777320696E206F72616C2062696F6C6F677920616E64206D65646963696E65203A20616E206F6666696369616C207075626C69636174696F6E206F662074686520416D65726963616E204173736F63696174696F6E206F66204F72616C2042696F6C6F67697374733C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E3335302D36353C2F70616765733E3C766F6C756D653E31333C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E343C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E323030322F30382F32333C2F65646974696F6E3E3C6B6579776F7264733E3C6B6579776F72643E416E696D616C733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E41706F70746F7369733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4175746F696D6D756E652044697365617365732F696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E43656C6C2044656772616E756C6174696F6E2F696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4379746F746F7869636974792C20496D6D756E6F6C6F6769633C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48756D616E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E496D6D756E6520546F6C6572616E63653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4B65726174696E6F63797465732F6379746F6C6F67792F696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C696368656E20506C616E75732C204F72616C2F20696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C796D70686F637974652041637469766174696F6E3C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D6173742043656C6C732F696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E54756D6F72204E6563726F73697320466163746F722D616C7068612F70687973696F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C2F6B6579776F7264733E3C64617465733E3C796561723E323030323C2F796561723E3C2F64617465733E3C6973626E3E313034352D3434313120285072696E7429262378443B313034352D3434313120284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E31323139313936313C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C436974653E3C417574686F723E56696E63656E743C2F417574686F723E3C596561723E313939303C2F596561723E3C5265634E756D3E33333C2F5265634E756D3E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E33333C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E33333C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E56696E63656E742C20532E20442E3C2F617574686F723E3C617574686F723E466F746F732C20502E20472E3C2F617574686F723E3C617574686F723E42616B65722C204B2E20412E3C2F617574686F723E3C617574686F723E57696C6C69616D732C20542E20502E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E4465706172746D656E74206F66204F72616C20506174686F6C6F677920616E6420446961676E6F7369732C20556E6976657273697479206F6620496F776120436F6C6C656765206F662044656E7469737472792C20496F776120436974792E3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E4F72616C206C696368656E20706C616E75733A2074686520636C696E6963616C2C20686973746F726963616C2C20616E64207468657261706575746963206665617475726573206F66203130302063617365733C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4F72616C2053757267204F72616C204D6564204F72616C20506174686F6C3C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E4F72616C20737572676572792C206F72616C206D65646963696E652C20616E64206F72616C20706174686F6C6F67793C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4F72616C2053757267204F72616C204D6564204F72616C20506174686F6C3C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4F72616C20737572676572792C206F72616C206D65646963696E652C20616E64206F72616C20706174686F6C6F67793C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4F72616C2053757267204F72616C204D6564204F72616C20506174686F6C3C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4F72616C20737572676572792C206F72616C206D65646963696E652C20616E64206F72616C20706174686F6C6F67793C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E3136352D37313C2F70616765733E3C766F6C756D653E37303C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E323C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E313939302F30382F30313C2F65646974696F6E3E3C6B6579776F7264733E3C6B6579776F72643E41646D696E697374726174696F6E2C20546F706963616C3C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E41646F6C657363656E743C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4164756C743C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E416765643C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E416765642C20383020616E64206F7665723C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E46656D616C653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E47696E676976616C2044697365617365732F6472756720746865726170792F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48756D616E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C696368656E20506C616E75732F206472756720746865726170792F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D616C653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D6964646C6520416765643C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D6F7574682044697365617365732F206472756720746865726170792F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D6F7574687761736865733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E507265646E69736F6E652F61646D696E697374726174696F6E2026616D703B20646F736167652F7468657261706575746963207573653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E546F6E6775652044697365617365732F6472756720746865726170792F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E547269616D63696E6F6C6F6E6520416365746F6E6964652F61646D696E697374726174696F6E2026616D703B20646F736167652F7468657261706575746963207573653C2F6B6579776F72643E3C2F6B6579776F7264733E3C64617465733E3C796561723E313939303C2F796561723E3C7075622D64617465733E3C646174653E4175673C2F646174653E3C2F7075622D64617465733E3C2F64617465733E3C6973626E3E303033302D3432323020285072696E7429262378443B303033302D3432323020284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E323239303634343C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C436974653E3C417574686F723E4B616C6F676572616B6F753C2F417574686F723E3C596561723E323030383C2F596561723E3C5265634E756D3E33343C2F5265634E756D3E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E33343C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E33343C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E4B616C6F676572616B6F752C20462E3C2F617574686F723E3C617574686F723E416C62616E69646F752D4661726D616B692C20452E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4D61726B6F706F756C6F732C20412E204B2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E416E746F6E69616465732C20442E205A2E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E4465706172746D656E74206F66204F72616C204D65646963696E6520616E64204D6178696C6C6F66616369616C20506174686F6C6F67792C205363686F6F6C206F662044656E7469737472792C2041726973746F746C6520556E6976657273697479206F66205468657373616C6F6E696B692C204772656563652E3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E446574656374696F6E206F6620542063656C6C7320736563726574696E672074797065203120616E6420747970652032206379746F6B696E657320696E20746865207065726970686572616C20626C6F6F64206F662070617469656E74732077697468206F72616C206C696368656E20706C616E75733C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E486970706F6B72617469613C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E486970706F6B72617469613C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E486970706F6B72617469613C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E486970706F6B72617469613C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E486970706F6B72617469613C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E486970706F6B72617469613C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E3233302D353C2F70616765733E3C766F6C756D653E31323C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E343C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E323030392F30312F32333C2F65646974696F6E3E3C64617465733E3C796561723E323030383C2F796561723E3C2F64617465733E3C6973626E3E313739302D383031392028456C656374726F6E696329262378443B313130382D3431383920284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E31393135383936373C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C637573746F6D323E323538303034353C2F637573746F6D323E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C2F456E644E6F74653E00 (20, 22, 23)

سایتوکاین‌های IL1,8,10,12و TNF-αکه توسط کراتینوسیت ترشح می‌شوند،عوامل کموتاکسی برای لنفوسیت به شمار می‌رود و منجر به تخریب سلول اپی تلیوم می‌شوند.همچنین میزان بالایی از IL-6در سلولهای متفلس شده OLP و در سرم بیماران دیده شده که نقش این سیتوکاین  را در پاتوژنز OLP نشان می‌دهد. 3C456E644E6F74653E3C436974653E3C417574686F723E53756765726D616E3C2F417574686F723E3C596561723E323030323C2F596561723E3C5265634E756D3E33313C2F5265634E756D3E3C446973706C6179546578743E2832302C2032322C203233293C2F446973706C6179546578743E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E33313C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E33313C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E53756765726D616E2C20502E20422E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5361766167652C204E2E20572E3C2F617574686F723E3C617574686F723E57616C73682C204C2E204A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5A68616F2C205A2E205A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5A686F752C20582E204A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4B68616E2C20412E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5365796D6F75722C20472E204A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E42696762792C204D2E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E41737472615A656E656361205226616D703B4420426F73746F6E2C2033352047617465686F7573652044726976652C2057616C7468616D2C204D412030323435312C205553412E207068696C69702E73756765726D616E4061737472617A656E6563612E636F6D3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E54686520706174686F67656E65736973206F66206F72616C206C696368656E20706C616E75733C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4372697420526576204F72616C2042696F6C204D65643C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E437269746963616C207265766965777320696E206F72616C2062696F6C6F677920616E64206D65646963696E65203A20616E206F6666696369616C207075626C69636174696F6E206F662074686520416D65726963616E204173736F63696174696F6E206F66204F72616C2042696F6C6F67697374733C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4372697420526576204F72616C2042696F6C204D65643C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E437269746963616C207265766965777320696E206F72616C2062696F6C6F677920616E64206D65646963696E65203A20616E206F6666696369616C207075626C69636174696F6E206F662074686520416D65726963616E204173736F63696174696F6E206F66204F72616C2042696F6C6F67697374733C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4372697420526576204F72616C2042696F6C204D65643C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E437269746963616C207265766965777320696E206F72616C2062696F6C6F677920616E64206D65646963696E65203A20616E206F6666696369616C207075626C69636174696F6E206F662074686520416D65726963616E204173736F63696174696F6E206F66204F72616C2042696F6C6F67697374733C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E3335302D36353C2F70616765733E3C766F6C756D653E31333C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E343C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E323030322F30382F32333C2F65646974696F6E3E3C6B6579776F7264733E3C6B6579776F72643E416E696D616C733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E41706F70746F7369733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4175746F696D6D756E652044697365617365732F696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E43656C6C2044656772616E756C6174696F6E2F696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4379746F746F7869636974792C20496D6D756E6F6C6F6769633C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48756D616E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E496D6D756E6520546F6C6572616E63653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4B65726174696E6F63797465732F6379746F6C6F67792F696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C696368656E20506C616E75732C204F72616C2F20696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C796D70686F637974652041637469766174696F6E3C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D6173742043656C6C732F696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E54756D6F72204E6563726F73697320466163746F722D616C7068612F70687973696F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C2F6B6579776F7264733E3C64617465733E3C796561723E323030323C2F796561723E3C2F64617465733E3C6973626E3E313034352D3434313120285072696E7429262378443B313034352D3434313120284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E31323139313936313C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C436974653E3C417574686F723E56696E63656E743C2F417574686F723E3C596561723E313939303C2F596561723E3C5265634E756D3E33333C2F5265634E756D3E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E33333C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E33333C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E56696E63656E742C20532E20442E3C2F617574686F723E3C617574686F723E466F746F732C20502E20472E3C2F617574686F723E3C617574686F723E42616B65722C204B2E20412E3C2F617574686F723E3C617574686F723E57696C6C69616D732C20542E20502E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E4465706172746D656E74206F66204F72616C20506174686F6C6F677920616E6420446961676E6F7369732C20556E6976657273697479206F6620496F776120436F6C6C656765206F662044656E7469737472792C20496F776120436974792E3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E4F72616C206C696368656E20706C616E75733A2074686520636C696E6963616C2C20686973746F726963616C2C20616E64207468657261706575746963206665617475726573206F66203130302063617365733C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4F72616C2053757267204F72616C204D6564204F72616C20506174686F6C3C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E4F72616C20737572676572792C206F72616C206D65646963696E652C20616E64206F72616C20706174686F6C6F67793C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4F72616C2053757267204F72616C204D6564204F72616C20506174686F6C3C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4F72616C20737572676572792C206F72616C206D65646963696E652C20616E64206F72616C20706174686F6C6F67793C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4F72616C2053757267204F72616C204D6564204F72616C20506174686F6C3C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4F72616C20737572676572792C206F72616C206D65646963696E652C20616E64206F72616C20706174686F6C6F67793C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E3136352D37313C2F70616765733E3C766F6C756D653E37303C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E323C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E313939302F30382F30313C2F65646974696F6E3E3C6B6579776F7264733E3C6B6579776F72643E41646D696E697374726174696F6E2C20546F706963616C3C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E41646F6C657363656E743C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4164756C743C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E416765643C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E416765642C20383020616E64206F7665723C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E46656D616C653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E47696E676976616C2044697365617365732F6472756720746865726170792F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48756D616E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C696368656E20506C616E75732F206472756720746865726170792F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D616C653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D6964646C6520416765643C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D6F7574682044697365617365732F206472756720746865726170792F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D6F7574687761736865733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E507265646E69736F6E652F61646D696E697374726174696F6E2026616D703B20646F736167652F7468657261706575746963207573653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E546F6E6775652044697365617365732F6472756720746865726170792F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E547269616D63696E6F6C6F6E6520416365746F6E6964652F61646D696E697374726174696F6E2026616D703B20646F736167652F7468657261706575746963207573653C2F6B6579776F72643E3C2F6B6579776F7264733E3C64617465733E3C796561723E313939303C2F796561723E3C7075622D64617465733E3C646174653E4175673C2F646174653E3C2F7075622D64617465733E3C2F64617465733E3C6973626E3E303033302D3432323020285072696E7429262378443B303033302D3432323020284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E323239303634343C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C436974653E3C417574686F723E4B616C6F676572616B6F753C2F417574686F723E3C596561723E323030383C2F596561723E3C5265634E756D3E33343C2F5265634E756D3E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E33343C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E33343C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E4B616C6F676572616B6F752C20462E3C2F617574686F723E3C617574686F723E416C62616E69646F752D4661726D616B692C20452E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4D61726B6F706F756C6F732C20412E204B2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E416E746F6E69616465732C20442E205A2E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E4465706172746D656E74206F66204F72616C204D65646963696E6520616E64204D6178696C6C6F66616369616C20506174686F6C6F67792C205363686F6F6C206F662044656E7469737472792C2041726973746F746C6520556E6976657273697479206F66205468657373616C6F6E696B692C204772656563652E3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E446574656374696F6E206F6620542063656C6C7320736563726574696E672074797065203120616E6420747970652032206379746F6B696E657320696E20746865207065726970686572616C20626C6F6F64206F662070617469656E74732077697468206F72616C206C696368656E20706C616E75733C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E486970706F6B72617469613C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E486970706F6B72617469613C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E486970706F6B72617469613C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E486970706F6B72617469613C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E486970706F6B72617469613C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E486970706F6B72617469613C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E3233302D353C2F70616765733E3C766F6C756D653E31323C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E343C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E323030392F30312F32333C2F65646974696F6E3E3C64617465733E3C796561723E323030383C2F796561723E3C2F64617465733E3C6973626E3E313739302D383031392028456C656374726F6E696329262378443B313130382D3431383920284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E31393135383936373C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C637573746F6D323E323538303034353C2F637573746F6D323E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C436974653E3C417574686F723E56696E63656E743C2F417574686F723E3C596561723E313939303C2F596561723E3C5265634E756D3E33333C2F5265634E756D3E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E33333C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E33333C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E56696E63656E742C20532E20442E3C2F617574686F723E3C617574686F723E466F746F732C20502E20472E3C2F617574686F723E3C617574686F723E42616B65722C204B2E20412E3C2F617574686F723E3C617574686F723E57696C6C69616D732C20542E20502E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E4465706172746D656E74206F66204F72616C20506174686F6C6F677920616E6420446961676E6F7369732C20556E6976657273697479206F6620496F776120436F6C6C656765206F662044656E7469737472792C20496F776120436974792E3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E4F72616C206C696368656E20706C616E75733A2074686520636C696E6963616C2C20686973746F726963616C2C20616E64207468657261706575746963206665617475726573206F66203130302063617365733C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4F72616C2053757267204F72616C204D6564204F72616C20506174686F6C3C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E4F72616C20737572676572792C206F72616C206D65646963696E652C20616E64206F72616C20706174686F6C6F67793C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4F72616C2053757267204F72616C204D6564204F72616C20506174686F6C3C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4F72616C20737572676572792C206F72616C206D65646963696E652C20616E64206F72616C20706174686F6C6F67793C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4F72616C2053757267204F72616C204D6564204F72616C20506174686F6C3C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4F72616C20737572676572792C206F72616C206D65646963696E652C20616E64206F72616C20706174686F6C6F67793C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E3136352D37313C2F70616765733E3C766F6C756D653E37303C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E323C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E313939302F30382F30313C2F65646974696F6E3E3C6B6579776F7264733E3C6B6579776F72643E41646D696E697374726174696F6E2C20546F706963616C3C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E41646F6C657363656E743C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4164756C743C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E416765643C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E416765642C20383020616E64206F7665723C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E46656D616C653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E47696E676976616C2044697365617365732F6472756720746865726170792F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48756D616E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C696368656E20506C616E75732F206472756720746865726170792F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D616C653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D6964646C6520416765643C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D6F7574682044697365617365732F206472756720746865726170792F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D6F7574687761736865733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E507265646E69736F6E652F61646D696E697374726174696F6E2026616D703B20646F736167652F7468657261706575746963207573653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E546F6E6775652044697365617365732F6472756720746865726170792F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E547269616D63696E6F6C6F6E6520416365746F6E6964652F61646D696E697374726174696F6E2026616D703B20646F736167652F7468657261706575746963207573653C2F6B6579776F72643E3C2F6B6579776F7264733E3C64617465733E3C796561723E313939303C2F796561723E3C7075622D64617465733E3C646174653E4175673C2F646174653E3C2F7075622D64617465733E3C2F64617465733E3C6973626E3E303033302D3432323020285072696E7429262378443B303033302D3432323020284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E323239303634343C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C2F456E644E6F74653E (20, 22, 23)

درمجموع، سایتوکاین‌های تولید شده، باعث ارتشاح منوسیت ها، ماکروفاژها و لنفوسیت‌ها شده که خود منجر به افزایش بیشتر تولید سایتوکاین به خصوص توسط لنفوسیت‌ها می‌گردد.بنابر این کراتینوسیتها و سلول‌های تک هسته ای تجمع یافته در بافت، تولید موضعی شبکه وار سیتوکاین را سبب می‌شوند که از جمله  آنها TNF-α،GM-CSF،IL6,1β،می باشند که پاسخ‌های التهابی موضعی را افزایش داده و در نهایت باعث آسیب به اپی تلیوم می‌شوند. 3C456E644E6F74653E3C436974653E3C417574686F723E53756765726D616E3C2F417574686F723E3C596561723E323030323C2F596561723E3C5265634E756D3E33313C2F5265634E756D3E3C446973706C6179546578743E2832302C203231293C2F446973706C6179546578743E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E33313C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E33313C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E53756765726D616E2C20502E20422E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5361766167652C204E2E20572E3C2F617574686F723E3C617574686F723E57616C73682C204C2E204A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5A68616F2C205A2E205A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5A686F752C20582E204A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4B68616E2C20412E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5365796D6F75722C20472E204A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E42696762792C204D2E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E41737472615A656E656361205226616D703B4420426F73746F6E2C2033352047617465686F7573652044726976652C2057616C7468616D2C204D412030323435312C205553412E207068696C69702E73756765726D616E4061737472617A656E6563612E636F6D3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E54686520706174686F67656E65736973206F66206F72616C206C696368656E20706C616E75733C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4372697420526576204F72616C2042696F6C204D65643C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E437269746963616C207265766965777320696E206F72616C2062696F6C6F677920616E64206D65646963696E65203A20616E206F6666696369616C207075626C69636174696F6E206F662074686520416D65726963616E204173736F63696174696F6E206F66204F72616C2042696F6C6F67697374733C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4372697420526576204F72616C2042696F6C204D65643C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E437269746963616C207265766965777320696E206F72616C2062696F6C6F677920616E64206D65646963696E65203A20616E206F6666696369616C207075626C69636174696F6E206F662074686520416D65726963616E204173736F63696174696F6E206F66204F72616C2042696F6C6F67697374733C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4372697420526576204F72616C2042696F6C204D65643C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E437269746963616C207265766965777320696E206F72616C2062696F6C6F677920616E64206D65646963696E65203A20616E206F6666696369616C207075626C69636174696F6E206F662074686520416D65726963616E204173736F63696174696F6E206F66204F72616C2042696F6C6F67697374733C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E3335302D36353C2F70616765733E3C766F6C756D653E31333C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E343C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E323030322F30382F32333C2F65646974696F6E3E3C6B6579776F7264733E3C6B6579776F72643E416E696D616C733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E41706F70746F7369733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4175746F696D6D756E652044697365617365732F696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E43656C6C2044656772616E756C6174696F6E2F696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4379746F746F7869636974792C20496D6D756E6F6C6F6769633C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48756D616E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E496D6D756E6520546F6C6572616E63653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4B65726174696E6F63797465732F6379746F6C6F67792F696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C696368656E20506C616E75732C204F72616C2F20696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C796D70686F637974652041637469766174696F6E3C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D6173742043656C6C732F696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E54756D6F72204E6563726F73697320466163746F722D616C7068612F70687973696F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C2F6B6579776F7264733E3C64617465733E3C796561723E323030323C2F796561723E3C2F64617465733E3C6973626E3E313034352D3434313120285072696E7429262378443B313034352D3434313120284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E31323139313936313C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C436974653E3C417574686F723E536861726D613C2F417574686F723E3C596561723E323031313C2F596561723E3C5265634E756D3E33393C2F5265634E756D3E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E33393C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E33393C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E536861726D612C20522E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5369726361722C204B2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E53696E67682C20532E3C2F617574686F723E3C617574686F723E526173746F67692C20562E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E4465706172746D656E74206F66204F72616C20506174686F6C6F677920616E64204D6963726F62696F6C6F67792C2044204A20436F6C6C656765206F662044656E74616C20536369656E63657320616E642052657365617263682C204D6F64696E616761722C20496E6469613C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E526F6C65206F66206D6173742063656C6C7320696E20706174686F67656E65736973206F66206F72616C206C696368656E20706C616E75733C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4A204F72616C204D6178696C6C6F66616320506174686F6C3C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4A204F72616C204D6178696C6C6F66616320506174686F6C3C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4A6F75726E616C206F66206F72616C20616E64206D6178696C6C6F66616369616C20706174686F6C6F6779203A204A4F4D46503C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C70616765733E3236372D37313C2F70616765733E3C766F6C756D653E31353C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E333C2F6E756D6265723E3C64617465733E3C796561723E323031313C2F796561723E3C7075622D64617465733E3C646174653E5365702D4465633C2F646174653E3C2F7075622D64617465733E3C2F64617465733E3C6973626E3E303937332D3032395820285072696E7429262378443B313939382D333933582028456C656374726F6E6963293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E32323134343832373C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C656C656374726F6E69632D7265736F757263652D6E756D3E31302E343130332F303937332D303239782E38363637343C2F656C656374726F6E69632D7265736F757263652D6E756D3E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C2F456E644E6F74653E00 (20, 21)

 

3. نقش آنتی اکسیدان ها

استرس اکسیداتیو به معنی عدم تعادل بین تولید اکسیژن فعال شده و توانایی سیستم دفاع آنتی اکسیدان بدن در سمیت زدایی و ترمیم صدمه‌های ایجاد شده توسط آن می‌باشد.در نتیجه این فرایند، رادیکال‌های آزاد ایجاد می‌شود که از طریق تولید لیپید پراکسیداز،ایجاد صدمه به غشای سلول می‌کند و صدمه وارده، به شدت این فرایند بستگی دارد و باعث آپوپتوز،نکروز ودرنهایت مرگ سلولی می‌شود.(24, 25)

در OLP سیستم دفاعی آنتی اکسیدان دچار عدم تعادل می‌گردد، به همین دلیل  درمان OLP نیازمند درمانهای دارویی می‌باشد که مکانیسم آنتی اکسیدان را بهبود می‌بخشند،بنا براین داروهایی با این اثر و همچنین اثرات ضد التهابی و سرکوب کننده ترشح سیتو کاین و همچنین سر کوب کننده ایمنی با واسطه سلولی می‌تواند در درمان OLP موثر باشند.(24, 26)

ترومای موضعی،برخی عفونت ها،سبک زندگی و استرس‌های روانی فاکتر‌های شناخته شده در لیکن پلان هستند.نشان داده شده است که استرس روانی و برخی غذاها مانند گوجه فرنگی،میوه‌های اسیدی،مصرف الکل و تنباکو(اشکال مختلف  مصرفی) با عود مجدد ضایعات لیکن پلان مرتبط هستند.(27)

در مطالعه دکتر دلیر ثانی  و همکاران در بررسی فراوانی اختلالات روانپزشکی در بیماران مبتلا به لیکن پلان دهانی، از میان 56 بیمار مبتلا به لیکن پلان دهانی که وارد مطالعه شدند،54 بیمار مبتلا به حداقل یک اختلال روانی بودند.(28)

در مطالعه دکتر Delavarian Z. در بررسی اثر درمان دارویی اختلالات روانی بر لیکن پلان دهانی که بر روی 56 بیمار مراجعه کننده به بخش بیماری‌های دهان انجام گرفت،پاسخ دهی به درمان در بیمارانی که تحت درمان روان پزشکی قرار گرفتند، قابل توجه بود.(29)

همچنین ارتباط بین ویروس هپاتیت C در برخی جمعیت‌ها مشخص شده است.(1)مکانیزم پاتوژنیکی که OLP را با HCV مرتبط می‌کند، مربوط به پیدا کردن آنتی بادی هایی علیه سلول‌های اپی تلیال دهانی در بیماران دارای HCV بود. در یک مطالعه در ژاپن، در سرم خون و زخم بیماران OLP، RNA ویروس HCV پیدا شد و بنابراین گفته شده که امکان وجود ارتباط بین OLPو HCV وجود دارد.به هر حال تاکنون هیچ مدرک مستحکمی که نشان دهنده ارتباط بین ویروس HCV و OLP باشد، وجود ندارد. 1)

دسته بندی: کالاهای دیجیتال » رشته پزشکی (آموزش_و_پژوهش)

تعداد مشاهده: 2949 مشاهده

فرمت فایل دانلودی:.doc

فرمت فایل اصلی: word

تعداد صفحات: 101

حجم فایل:8,816 کیلوبایت

 قیمت: 65,000 تومان
پس از پرداخت، لینک دانلود فایل برای شما نشان داده می شود.   پرداخت و دریافت فایل